Το συνταγματικό και νομοθετικό έρεισμα νομιμοποίησης του κράτους ως προς την επιστράτευση ιατρών και επίταξη υπηρεσιών σε περίοδο έκτακτης ανάγκης για την αντιμετώπιση κινδύνων δημόσιας υγείας-Αστική ευθύνη ιατρού- Άρνηση συμμόρφωσης-Αντίθεση με την έννοια του συνταγματικού δικαιώματος να εργάζεται κάποιος ή όχι και την απαγόρευση καταναγκαστικής εργασίας- Αρχή αναλογικότητας.
Η τρέχουσα πρωτόγνωρη για τα εθνικά αλλά και για τα παγκόσμια δεδομένα υγειονομική κρίση του Covid-19 δημιουργεί σε όλο το φάσμα της οικονομικής, κοινωνικής, επαγγελματικής ζωής νέα δεδομένα που δεν ήταν δυνατό το προηγούμενο διάστημα να προβλεφθούν. Μεταξύ των νέων δεδομένων που δημιουργήθηκαν στη χώρα μας με την απρόσμενη εξέλιξη του τρίτου κύματος της πανδημίας είναι και η άμεση ανάγκη στελέχωσης των δημοσίων νοσοκομείων με περισσότερους ιατρούς και συνεπώς την αύξηση της παροχής ιατρικών υπηρεσιών, προκειμένου να ανταποκριθεί το Ε.Σ.Υ στις αυξημένες ανάγκες της τρέχουσας υγειονομικής κρίσης. Τις τελευταίες μέρες γίνονται μαζικά πολλές εισαγωγές στα εφημερεύοντα νοσοκομεία και δημιουργείται μια πρωτόγνωρη για το εθνικό σύστημα υγείας κρίση διαχείρισης ως προς την παροχή ιατρικών υπηρεσιών στους ασθενείς που νοσούν σοβαρά από τις επιπλοκές του Covid-19. Το τι έπρεπε να γίνει σε προγενέστερη χρονική περίοδο και αν ήταν επαρκείς οι διαχρονικές προσλήψεις ή όχι προκειμένου να είναι προετοιμασμένο το εθνικό σύστημα υγείας για οποιοδήποτε ενδεχόμενο είναι ένα ζήτημα το οποίο δεν είναι της παρούσης και δεν υπάρχει η πολυτέλεια χρόνου να αναλυθεί. Το σίγουρο είναι πάντως πως πανευρωπαϊκά ακόμη και σε χώρες όπου τα συστήματα υγείας ήταν πιο πλήρη και από υποδομές και από στελέχωση η τρέχουσα υγειονομική κρίση τα οδήγησε σε κατάρρευση. Πόσο μάλλον το δικό μας σύστημα υγείας που τα προηγούμενα χρόνια λόγω και της οικονομικής κρίσης και της μαζικής φυγής Ελλήνων επιστημόνων ιατρών στο εξωτερικό μετά τις σπουδές τους ανεξάρτητα από ορθές ή όχι πολιτικές αποφάσεις και επαρκή ή μη οικονομικά κίνητρα ως προς τη στελέχωσή του, δεν υπήρχε και το κατάλληλο έμψυχο δυναμικό προκειμένου να στελεχώσει τα δημόσια νοσοκομεία.
Έτσι φθάσαμε στο σημείο να ανακοινωθεί, με κρατική εντολή και απόφαση του αρμόδιου Υπουργού, η επιστράτευση ιδιωτικού ιατρικού προσωπικού ειδικοτήτων που σχετίζονται με την αναπνευστική λοίμωξη που προξενεί ο Covid-19 και η επίταξη των ιατρικών τους υπηρεσιών στην Αττική, προκειμένου να αντιμετωπιστεί η άμεση, έκτακτη και επείγουσα ανάγκη στελέχωσης των δημοσίων νοσοκομείων για λόγους άμεσου κινδύνου δημόσιας υγείας.
Πιο συγκεκριμένα Δημοσιεύθηκε δε η υπ’ αριθμ. Γ.Π/.οικ.17711 ΚΥΑ (ΦΕΚ Β’ 1079 / 22-3-2021), κατά το άρθρο μόνο της οποίας:
«1. Επιτάσσουμε από ώρα 8:00 π.μ. της 22ας.3.2021 και για χρονικό διάστημα ενός (1) μηνός τις υπηρεσίες των ιατρών ειδικοτήτων Πνευμονολογίας, Παθολογίας και Γενικής Ιατρικής, που είναι συμβεβλημένοι με τον Εθνικό Οργανισμό Παροχής Υπηρεσιών Υγείας και έχουν την επαγγελματική τους έδρα εντός της Περιφέρειας Αττικής κατά την ημερομηνία δημοσίευσης της παρούσας.
2. Η έκδοση και επίδοση των «Φύλλων Επίταξης» θα γίνει σύμφωνα με το άρθρο 1 του ν. 4325/2015 (Α’ 47) από τις οικείες αστυνομικές αρχές.
3. Οι ιατροί των ανωτέρω ειδικοτήτων επιτάσσονται, όπως εμφανισθούν την ογδόη (8η) πρωινή της επόμενης ημέρας της προς αυτούς επίδοσης του φύλλου επίταξης στον τόπο, που ορίζεται εντός του φύλλου, ήτοι σε νοσοκομείο ή θεραπευτήριο της Περιφέρειας Αττικής προς άσκηση καθηκόντων βαθμίδας αντίστοιχης προς αυτήν του Επιμελητού Β’.
4. Οι ανωτέρω ιατροί υποχρεούνται κατά το χρονικό διάστημα επίταξης των υπηρεσιών τους ως ιατρών στο νοσοκομείο, στο οποίο καλούνται να εμφανισθούν, να τηρούν το ωράριο και το καθηκοντολόγιο, καθώς και να συμμετέχουν στο σύστημα εφημεριών του νοσοκομείου και της κλινικής, στην οποία εντάσσονται από τον Διοικητή του νοσοκομείου ή τον νόμιμο αναπληρωτή του.»
Πριν ξεκινήσουμε τη νομική ανάλυση για το νομικά, συνταγματικά επιτρεπτό ή μη της επιστράτευσης ιατρών και επίταξης των ιατρικών τους υπηρεσιών κρίνεται σκόπιμο να ορίσουμε τις δύο αυτές έννοιες.
Επιστράτευση χαρακτηρίζεται με τον κυριολεκτικό όρο η μετάπτωση των στρατιωτικών δυνάμεων από ειρηνικής περιόδου σε εμπόλεμη κατάσταση και είναι γενική ή μερική ανάλογα αν αφορά όλο ή μέρος του στρατεύματος με κριτήρια ειδίκευσης ή τοπικά. Μεταφορικά έχει επικρατήσει και ο όρος επιστράτευση εν καιρώ ειρήνης να ορίζεται η αντιμετώπιση με δραστικά μέσα μίας έκτακτης ανάγκης λόγω έκτακτων γεγονότων (καταστροφών, σεισμών και στην τρέχουσα περίοδο λόγω έκτακτων αναγκών δημόσιας υγείας). Στις μεμονωμένες αυτές περιπτώσεις η επιστράτευση διατάσσεται με απόφαση οικείου υπουργού ή περιφερειάρχη.
Επίταξη υπηρεσιών εν καιρώ ειρήνης ορίζεται η αναγκαστική παροχή υπηρεσιών έκτακτης ανάγκης στο κράτος για την αντιμετώπιση έκτακτων και επειγουσών αναγκών για κινδύνους από σεισμούς, θεομηνίες κτλ και υγειονομικές απειλές που θέτουν σε άμεσο κίνδυνο τη δημόσια υγεία.
Το άρθρο 18 παρ. 3 του Συντάγματος ορίζει ότι ειδικοί νόμοι ρυθμίζουν τα σχετικά με τις επιτάξεις για τις ανάγκες των ενόπλων δυνάμεων σε περίπτωση πολέμου ή επιστράτευσης, ή για τη θεραπεία άμεσης κοινωνικής ανάγκης που μπορεί να θέσει σε κίνδυνο τη δημόσια τάξη ή υγεία.
Εξάλλου, σύμφωνα με το άρθρο 22 παρ. 4 του Συντάγματος οποιαδήποτε μορφή αναγκαστικής εργασίας απαγορεύεται. Ειδικοί νόμοι ρυθμίζουν τα σχετικά με την επίταξη προσωπικών υπηρεσιών σε περίπτωση πολέμου ή επιστράτευσης ή για την αντιμετώπιση αναγκών της άμυνας της Xώρας ή επείγουσας κοινωνικής ανάγκης από θεομηνία ή ανάγκης που μπορεί να θέσει σε κίνδυνο τη δημόσια υγεία, καθώς και τα σχετικά με την προσφορά προσωπικής εργασίας στους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης για την ικανοποίηση τοπικών αναγκών.
Το Σύνταγμα προβλέπει και ρυθμίζει δύο είδη επιτάξεως πραγμάτων: «πολιτικής», δηλαδή εν καιρώ ειρήνης, καθώς και στρατιωτικής, «σε περίπτωση πολέμου ή επιστράτευσης». Και τα δυο είδη πραγματώνονται μέσω προσωρινής αποστέρησης της χρήσης περιουσίας, με μονομερή πράξη του κράτους, προς το σκοπό ικανοποίησης έκτακτης δημόσιας ανάγκης.
Το συνταγματικό πλαίσιο της επίταξης συμπληρώνεται και εξειδικεύεται σε δύο νόμους, ήτοι στο άρθρο 41 του Ν. 3536/2007 περί «ρυθμίσεων για την αντιμετώπιση εκτάκτων αναγκών σε περίοδο ειρήνης», καθώς και στο άρθρο 1 του Ν. 4325/2015.
Η επίταξη προσωπικών υπηρεσιών μπορεί να επιβληθεί, μεταξύ άλλων, για την αντιμετώπιση αναγκών που θέτουν σε κίνδυνο τη δημόσια υγεία, με απόφαση του Πρωθυπουργού, κατόπιν αιτιολογημένης εισήγησης του αρμόδιου Υπουργού.
Η επίταξη συνιστά κατάλυση κατοχυρωμένου ατομικού δικαιώματος της ελευθερίας της εργασίας, υπό την αρνητική του μορφή, υπέρ οιουδήποτε ανθρώπου, είτε αυτός εργάζεται, ως μισθωτός, ελεύθερος επαγγελματίας ή έμπορος, είτε δεν εργάζεται.
Τέλος, στην παρ. 4 του Ν. 4325/2015, προβλέπεται ποινή φυλάκισης τουλάχιστον τριών (3) μηνών, σε εκείνους που αρνούνται να παραλάβουν το σχετικό φύλλο επίταξης ή παραλείπουν να εκτελέσουν τις σχετικές τους υποχρεώσεις.
Δείτε τα κείμενα των νόμων που αφορούν στην επίταξη και εξειδικεύουν τις έννοιες του Συντάγματος.
Το άρθρο 1 του Ν. 4325/2015, με τίτλο «Επίταξη προσωπικών υπηρεσιών – Απαγόρευση πολιτικής επιστράτευσης απεργών», ορίζει:
«1. Η επίταξη προσωπικών υπηρεσιών μπορεί να επιβληθεί αποκλειστικά σε περίπτωση πολέμου ή επιστράτευσης ή για την αντιμετώπιση αναγκών της άμυνας της χώρας ή επείγουσας κοινωνικής ανάγκης που προκλήθηκε από θεομηνία ή ανάγκης που μπορεί να θέσει σε κίνδυνο τη δημόσια υγεία.
3. Με απόφαση του Πρωθυπουργού, ύστερα από αιτιολογημένη εισήγηση του Υπουργού στην αρμοδιότητα του οποίου ανήκει η αντιμετώπιση της αιτίας που προκάλεσε ανάγκη από τις αναφερόμενες στην παράγραφο 1, εξουσιοδοτούνται οι Υπουργοί ή οι Περιφερειάρχες να προβαίνουν, με απόφασή τους, σε επίταξη προσωπικών υπηρεσιών. Η επίταξη πραγματοποιείται με «Φύλλα Επίταξης» που εκδίδονται από τις οικείες αστυνομικές, λιμενικές ή και πυροσβεστικές αρχές και επιδίδονται από όργανά τους, καθώς και από υπαλλήλους του Δημοσίου και νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου.
4. Όποιος καλείται να προσφέρει τις υπηρεσίες του κατά τις διατάξεις του άρθρου αυτού και είτε αρνείται να παραλάβει το σχετικό φύλλο επίταξης είτε αρνείται ή παραλείπει να εκτελέσει τις υποχρεώσεις που απορρέουν από την επίταξη, τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον τριών (3) μηνών. Από την επίταξη απαλλάσσονται πρόσωπα που έχουν σωματική ή πνευματική αναπηρία ή άλλους λόγους υγείας, εφόσον αυτοί πιστοποιούνται με σχετική γνωμάτευση κλινικής δημόσιου νοσοκομείου.
5. Με απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης ρυθμίζεται κάθε άλλο σχετικό θέμα για την εφαρμογή του παρόντος άρθρου.»
Στο άρθρο 41 του Ν. 3536/2007 (Α΄42), υπό τον τίτλο «Ρυθμίσεις για την αντιμετώπιση εκτάκτων αναγκών σε περίοδο ειρήνης», ορίζονται, μεταξύ άλλων, τα εξής:
«1. Επίταξη προσωπικών υπηρεσιών και επίταξη ακινήτων και κινητών πραγμάτων, ως μέτρα πολιτικής κινητοποίησης για την αντιμετώπιση έκτακτης ανάγκης σε περίοδο ειρήνης επιτρέπονται κατά τους όρους και προϋποθέσεις των διατάξεων του άρθρου αυτού.
2. Έκτακτη ανάγκη σε περίοδο ειρήνης, που επιβάλλει την επίταξη προσωπικών υπηρεσιών, είναι κάθε αιφνίδια κατάσταση, η οποία απαιτεί τη λήψη άμεσων μέτρων προς αντιμετώπιση αμυντικών αναγκών της Χώρας ή επείγουσας κοινωνικής ανάγκης από κάθε μορφής απειλούμενη φυσική καταστροφή ή ανάγκης που μπορεί να θέσει σε κίνδυνο τη δημόσια υγεία. Έκτακτη ανάγκη σε περίοδο ειρήνης, που επιβάλλει την επίταξη ακινήτων και κινητών πραγμάτων, είναι κάθε άμεση κοινωνική ανάγκη που μπορεί να θέσει σε κίνδυνο τη δημόσια τάξη ή υγεία. (Το πρώτο εδάφιο της παρ.2 καταργήθηκε με το άρθρο 1 παρ. 6 Ν. 4325/2015.)
3. Με απόφαση του Πρωθυπουργού, ύστερα από εισήγηση του Υπουργού στην αρμοδιότητα του οποίου ανήκει η αντιμετώπιση της αιτίας που προκάλεσε την έκτακτη ανάγκη, κηρύσσεται γενική ή μερική πολιτική κινητοποίηση, κατά την έννοια των αντίστοιχων διατάξεων του ν.δ. 17/1974 (ΦΕΚ 236 Α), για την αντιμετώπισή της.
4. Με την ίδια επίσης απόφαση του Πρωθυπουργού, εφόσον συντρέχουν οι προϋποθέσεις του πρώτου εδαφίου της παραγράφου 2, μπορεί να εξουσιοδοτούνται οι υπουργοί ή οι γενικοί γραμματείς περιφερειών ή οι νομάρχες να προβαίνουν, με απόφασή τους, σε επίταξη προσωπικών υπηρεσιών. Η επίταξη προσωπικών υπηρεσιών πραγματοποιείται με “Φύλλα Επίταξης Προσωπικών Υπηρεσιών” που εκδίδονται από τις οικείες αστυνομικές, λιμενικές ή και πυροσβεστικές αρχές και επιδίδονται από όργανά τους και όργανα της δημοτικής αστυνομίας, καθώς και από υπαλλήλους του Δημοσίου και νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου. Από την επίταξη των προσωπικών υπηρεσιών απαλλάσσονται πρόσωπα που έχουν σωματική ή πνευματική αναπηρία ή άλλους λόγους υγείας, εφόσον αυτοί πιστοποιούνται με σχετική γνωμάτευση κλινικής δημόσιου νοσοκομείου. (Η παράγραφος 4 καταργήθηκε με το άρθρο 1 παρ. 6 Ν. 4325/2015.)
5. Η επίταξη ακινήτων και κινητών πραγματοποιείται με “Φύλλα Επίταξης” κατ’ ανάλογη εφαρμογή της προηγούμενης παραγράφου.
6. Όποιος καλείται να προσφέρει τις υπηρεσίες του ή ακίνητο ή κινητό πράγμα κατά τις διατάξεις του άρθρου αυτού και είτε αρνείται να παραλάβει το σχετικό φύλλο επίταξης είτε αρνείται ή παραλείπει να εκτελέσει τις υποχρεώσεις που απορρέουν από την επίταξη, τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον τριών (3) μηνών. 7. Οι διατάξεις ιδίως των άρθρων 2 παρ. 5, 18, 19, 22 και 23 του ν.δ. 17/1974 δεν εφαρμόζονται εφεξής για την αντιμετώπιση έκτακτης ανάγκης σε καιρό ειρήνης, εφόσον έρχονται σε αντίθεση προς τις διατάξεις αυτού του άρθρου. Επίσης δεν εφαρμόζεται και κάθε άλλη διάταξη που είναι αντίθετη προς τις διατάξεις αυτού του άρθρου.»
Ποια η αστική ευθύνη του ιδιώτη ιατρού που επιστρατεύεται στο Ε.Σ.Υ και επιτάσσεται η παροχή ιατρικών υπηρεσιών του;
Η αστική ιατρική ευθύνη των ιδιωτών ιατρών που εντάσσονται κατόπιν επιστράτευσης στο Ε.Σ.Υ και επίταξης της παροχής ιατρικών υπηρεσιών τους είναι περιορισμένη. Δεν ευθύνονται ατομικά έναντι του ασθενούς ή συγγενών τους επειδή λειτουργούν ως όργανο του Δημοσίου και το Δημόσιο αναλαμβάνει πλήρως την αστική ευθύνη. Πιο συγκεκριμένα δεν ευθύνονται σε αποζημίωση σύμφωνα με το 914 Α.Κ για αδικοπραξία ο ιδιώτης ιατρός που επιστρατεύεται για πράξεις ή παραλείψεις του τόσο έναντι του ασθενούς όσο και έναντι των συγγενών του αν προκύψει θάνατος και αποδειχθεί αιτιώδης συνάφεια μεταξύ του θανάτου του ασθενούς και πράξεων ή παραλείψεων του ιδιώτη ιατρού που ανέλαβε την νοσηλεία του. Επομένως τυχόν αγωγή από τον ίδιο τον ασθενή για πράξεις ή παραλείψεις του κατά την ενάσκηση των καθηκόντων του τόσο με βάση το 914 Α.Κ όσο και με το 932 Α.Κ για ηθική βλάβη ασκούμενη από τον ίδιον τον ασθενή ή ψυχική οδύνη από τους συγγενείς του αν αποβιώσει είναι απορριπτέα ως απαράδεκτη κατά το μέρος που στρέφεται ατομικά κατά του ιδιώτη ιατρού. Οι εν λόγω αγωγές αποζημίωσης, αν ασκηθούν από τον ίδιο τον ασθενή μελλοντικά ή από συγγενείς του αν αυτός αποβιώσει και αποδειχθεί αιτιώδης συνάφεια με πράξεις ή παραλείψεις του επιστρατευμένου θεράποντος ιατρού θα είναι παραδεκτές μόνο κατά το μέρος που αφορούν το Δημόσιο Νοσοκομείο, το οποίο αν αποδειχθούν πράξεις ή παραλείψεις του υπαλλήλου που προξένησαν το οποιοδήποτε ζημιογόνο γεγονός στην υγεία ή τη ζωή του ασθενούς είναι υπόχρεο προς αποζημίωση στον ασθενή ή τους συγγενείς του.
Ο ιδιώτης ιατρός που συμβάλλεται με το Ε.Σ.Υ για όσο διαρκεί η επιστράτευση έχει ευθύνη μόνο έναντι του Δημοσίου Νοσοκομείου για πράξεις ή παραλείψεις του κατά την εκτέλεση των καθηκόντων του. Πιο συγκεκριμένα, «Σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 1 του άρθρου 38 του Υπαλληλικού Κώδικα [ν. 3528/2007 (Α.26)], ο υπάλληλος ευθύνεται έναντι του Δημοσίου για κάθε ζημιά την οποία προξένησε σε αυτό από δόλο ή βαρεία αμέλεια κατά την εκτέλεση των καθηκόντων του. Ο υπάλληλος ευθύνεται επίσης για την αποζημίωση την οποία κατέβαλε το Δημόσιο σε τρίτους για παράνομες πράξεις ή παραλείψεις του κατά την εκτέλεση των καθηκόντων του, εφόσον οφείλονται σε δόλο ή βαρεία αμέλεια. Ο υπάλληλος δεν ευθύνεται έναντι των τρίτων για τις ανωτέρω πράξεις ή παραλείψεις του». Συνεπώς το Δημόσιο Νοσοκομείο μόνο μπορεί να αξιώσει κατ’ αυτού αποζημίωση στο μέτρο που μπορεί να αποδειχθεί ότι ο ιδιώτης ιατρός με δόλο ή βαριά αμέλεια προξένησε το ζημιογόνο γεγονός στον ασθενή. Ωστόσο λόγω των ιδιαίτερων έκτακτων συνθηκών που προκάλεσε η παρατεταμένη υγειονομική κρίση η έννοια της αμέλειας πρέπει να κρίνεται κατά τις περιστάσεις κατά την άποψη του γράφοντος επιεικέστερα.
Σε κάθε περίπτωση όμως ακόμη και αν δεν προβλεφθεί κάτι τέτοιο νομοθετικά με υπουργική απόφαση, σε ενδεχόμενη δίκη αποζημίωσης ιδιώτη ιατρού από το δημόσιο Νοσοκομείο οι παραπάνω παράγοντες έκτακτων αναγκών είναι επιχειρήματα που μπορούν να εκφράσουν οι ιδιώτες ιατροί προκειμένου να μειωθεί ή και να εξαλειφθεί η υποχρέωσή τους για αποζημίωση έναντι του Δημοσίου αν ευθύνονται για λάθη ή παραλείψεις κατά την περίθαλψη ασθενών από επιπλοκές του Covid-19. Και το δικαστήριο είναι υποχρεωμένο να λάβει υπ’ όψιν του όλους αυτούς τους παραπάνω παράγοντες.
Ποια η αστική ευθύνη του Δημοσίου Νοσοκομείου και του Κράτους γενικότερα έναντι του ιδιώτη ιατρού αν προκύψει κίνδυνος για την υγεία του ή τη ζωή του από την επιστράτευση ;
Η ως άνω επιστράτευση των ιδιωτών ιατρών σε περίοδο μεγάλου επικείμενου κινδύνου δημόσιας υγείας και εκτάκτων υγειονομικών αναγκών έρχεται όμως σε αντίθεση με το συνταγματικά κατοχυρωμένο δικαίωμα στην επιλογή της εργασίας του εργαζομένου. Σύμφωνα με το άρθρο 2 παρ 1 του Συντάγματος η εργασία αποτελεί δικαίωμα και όχι υποχρέωση. Και ως δικαίωμα προστατεύεται από το κράτος.
Η επιστράτευση ιατρών πρέπει να αποτελεί την έσχατη λύση όταν δεν υπάρχει άλλος τρόπος προσφορότερος να αντιμετωπιστούν οι έκτακτες υγειονομικές ανάγκες όπως νέες προσλήψεις, γεωγραφική και νοσοκομειακή ανακατανομή ιατρικού προσωπικού με βραχύβιες αποσπάσεις ανάλογα με τις εκάστοτε ανάγκες κ.τ.λ . Οι παραπάνω τακτικές πρέπει να προτιμώνται διότι είναι προτιμότερο να παρέχουν τις υπηρεσίες τους ιατροί του Ε.Σ.Υ οι οποίοι επέλεξαν να δουλεύουν εκεί και όχι ιδιώτες ιατροί οι οποίοι εξαναγκάστηκαν.
Ωστόσο στην τωρινή επείγουσα ανάγκη της επιστράτευσης ιδιωτών ιατρών και της επίταξης της προσωπικής τους εργασίας από το κράτος θα πρέπει και το κράτος με τη σειρά του να δίνει τις μέγιστες δυνατές εγγυήσεις ως προς την εξάσκηση των ιατρικών τους καθηκόντων. Κατ’ αρχήν το κράτος θα πρέπει να μεριμνήσει για την προστασία της υγείας τους και κατ΄επέκτασην της ζωής τους. Το βασικότερο θα πρέπει οι ιατροί που επιτάσσονται να είναι εμβολιασμένοι και με τις δύο δόσεις εμβολίου κατά του Covid-19, που σύμφωνα με τα επιστημονικά πορίσματα των ειδικών προστατεύονται από ενδεχόμενη νοσηρότητα από την εν λόγω αναπνευστική λοίμωξη ή σε κάθε περίπτωση ο κίνδυνος σοβαρών επιπλοκών μετριάζεται.
Ακόμη, θα πρέπει οι ιατροί που επιτάσσονται πέρα από το ηλικιακό κριτήριο κάτω των εξήντα ετών που ορθώς τέθηκε με την υπουργική απόφαση, να μην έχουν σοβαρές υποκείμενες παθήσεις που ακόμη και σε μικρό ενδεχόμενο έκθεσης στον κίνδυνο να συντελέσουν καθοριστικά για σοβαρή επιπλοκή της λοίμωξης ακόμη και θάνατο.
Επίσης σε περίπτωση που κατά την περίοδο της επιστράτευσης κάποιος ιατρός νοσήσει από Covid-19 και κινδυνεύσει η υγεία του ή η ζωή του και αποδειχθεί αιτιώδης σύνδεσμος με το χρόνο της επιστράτευσης, το δημόσιο είναι υπόχρεο σε καταβολή αποζημίωσης προς τον ιδιώτη ιατρό για τη ζημία που του προκλήθηκε κατά την άσκηση της υπηρεσίας του.
Ποιες είναι οι συνέπειες αν ο ιδιώτης ιατρός αρνηθεί να παρέχει τις υπηρεσίες του ή να προσέλθει στο Νοσοκομείο που ορίζεται με την επιστράτευση στο φύλλο πορείας?
H παρ.4 του άρθρου 41 του Ν. 3536/2007 (Α΄42), υπό τον τίτλο «Ρυθμίσεις για την αντιμετώπιση εκτάκτων αναγκών σε περίοδο ειρήνης» ορίζει το εξής: Όποιος καλείται να προσφέρει τις υπηρεσίες του κατά τις διατάξεις του άρθρου αυτού και είτε αρνείται να παραλάβει το σχετικό φύλλο επίταξης είτε αρνείται ή παραλείπει να εκτελέσει τις υποχρεώσεις που απορρέουν από την επίταξη, τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον τριών (3) μηνών. Από την επίταξη απαλλάσσονται πρόσωπα που έχουν σωματική ή πνευματική αναπηρία ή άλλους λόγους υγείας, εφόσον αυτοί πιστοποιούνται με σχετική γνωμάτευση κλινικής δημόσιου νοσοκομείου.
Eπομένως σύμφωνα με το υπάρχον νομικό πλαίσιο ο ιατρός που θα αρνηθεί να παραλάβει το φύλο επίταξης αναίτια τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον τριών μηνών. Για να απαλλαγεί από την υποχρέωση επίταξης θα πρέπει να αποδείξει με γνωμάτευση δημοσίου νοσοκομείου σοβαρούς λόγους υγείας, σωματική ή πνευματική αναπηρία ή λόγους υγείας εν προκειμένω που είναι κρίσιμοι για κίνδυνο σοβαρών επιπλοκών σε ενδεχόμενη έκθεση στον Covid-19 κατά την άσκηση των ιατρικών τους καθηκόντων.
Ο Ηρακλής Μουράβας είναι Δικηγόρος Βόλου, Μ.Δ.Ε Εμπορικού και Αστικού Δικαίου
