Διανύουμε τον 14ο μήνα μιας σκληρής πραγματικότητας η οποία έφερε ολόκληρη την ανθρωπότητα αντιμέτωπη με μια πολύ δύσκολη μάχη. Μια μάχη που έχει στοιχίσει μέχρι στιγμής τη ζωή σε περίπου 3 εκατομμύρια συνάνθρωπους μας, την κέρδισαν όμως πέραν των 110 εκατομμυρίων παγκοσμίως.
«Μην καταδέχεσαι να ρωτάς: «Θα νικήσουμε; Θα νικηθούμε;» Πολέμα!, είχε γράψει ο σπουδαίος Νίκος Καζατζάκης στην «Ασκητική» του, ένα μήνυμα που παραμένει επίκαιρο σε κάθε εποχή. Αυτό ακριβώς κάναμε και εμείς. Αντιληφθήκαμε εξ αρχής ότι αυτή η κρίση ήταν διαφορετική και οι συνέπειες σε περίπτωση που δεν υλοποιηθεί ένας σωστός σχεδιασμός σε όλα τα επίπεδα, θα στοίχιζαν πολύ περισσότερες ζωές ενώ οι οικονομικές συνέπειες θα ήταν ασύγκριτα μεγαλύτερες. Ως Κύπρος, προχωρήσαμε σε μια ολιστική διαχείριση της κρίσης στη βάση ενός πολύπλευρου οικονομικού σχεδιασμού, που αξιοποιεί όλα τα οικονομικά εργαλεία τα οποία είχαμε στη διάθεσή μας αλλά και αυτά που παρέχονται από τους ευρωπαϊκούς θεσμούς. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη και πιο άμεση μη προγραμματισμένη κρατική παρέμβαση στα χρονικά της Κυπριακής Δημοκρατίας
Η Κύπρος συγκαταλέγεται στις πρώτες χώρες οι οποίες ετοίμασαν ένα τολμηρό δημοσιονομικό πακέτο έκτακτων μέτρων στήριξης για αντιμετώπιση των οικονομικών επιπτώσεων της πανδημίας, για την προστασία των ευπαθών ομάδων, των εργαζομένων και του επιχειρηματικού κόσμου, το οποίο έχει ξεπεράσει τα 1,6 δις. Είμαστε σίγουροι ότι με την πρόοδο του προγράμματος εμβολιασμού, το οποίο προχωρά ικανοποιητικά, θα μπορέσουμε το δεύτερο εξάμηνο του έτους να ανατρέψουμε την κατάσταση και να προχωρήσουμε σε μια δυνατή ανάπτυξη μεταξύ του 3,5% και 4,5%. Τα υγειονομικά και περιοριστικά μέτρα που λήφθηκαν έγκαιρα από την κυβέρνηση Αναστασιάδη και έγιναν ευτυχώς σεβαστά από την πλειονότητα των πολιτών, μας επέτρεψαν να είμαστε αισιόδοξοι ότι θα καταφέρουμε -όχι να βγούμε αλώβητοι από αυτή την κρίση, άλλωστε αυτό δεν ισχύει για καμία χώρα, αλλά τουλάχιστον μέσα από ένα δίκαιο επιμερισμό του κόστους και χωρίς να διακινδυνέψουμε να μείνουμε από καύσιμα, να διαχειριστούμε επιτυχώς τις συνέπειες της πανδημίας.
Η διαχείριση της οικονομικής πολιτικής σε ένα περιβάλλον μεγάλης αβεβαιότητας αποτέλεσε και αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις του υγειονομικού αυτού πόλεμου. Ο Ιταλός πολιτικός φιλόσοφος Νικολό Μακιαβέλι είχε πει κάτι πολύ εύστοχο: «Οι άνθρωποι έχουν το ελάττωμα, όταν έχει νηνεμία, να νομίζουν ότι δεν θα έρθει ποτέ καταιγίδα και δεν προετοιμάζονται». Αποτελεί πεποίθησή μου ότι η οικονομική πολιτική πρέπει να έχει ως φάρο τη συνετή διαχείριση την ώρα της ανάπτυξης έτσι ώστε να είσαι σε θέση να αντιδράσεις αποτελεσματικά την ώρα της κρίσης και αυτό είναι ίσως και ένα δίδαγμα που πρέπει όλοι να αντλήσουμε. Αν ως Κύπρος δεν διαχειριζόμασταν με συνετό τρόπο τα δημόσια οικονομικά στην μετά το 2013 εποχή, αν δεν δημιουργούσαμε δημοσιονομικά αποθέματα και αντοχές και αν δεν αναβαθμιζόταν η οικονομία της Κύπρου στην επενδυτική βαθμίδα, δεν θα είχαμε τα εφόδια να διαχειριστούμε σωστά αυτή την κρίση. Αυτό το οπλοστάσιο μας παρείχε τα περιθώρια να δράσουμε άμεσα και αποτελεσματικά.
Η εξέλιξη της πανδημίας, τόσο σε εθνικό αλλά και σε ευρωπαϊκό επίπεδο δικαιώνει τις εκτιμήσεις μας αλλά και την πολιτική την οποία έχουμε ακολουθήσει μέχρι σήμερα καθιστώντας μας μια από τις χώρες πρότυπα διαχείρισης της πορείας εξάπλωσης του κορωνοϊού. Με τα μέτρα στήριξης τα οποία έχουμε άμεσα λάβει προσπαθήσαμε να διατηρήσουμε το διαθέσιμο εισόδημα των συμπολιτών μας και να αποτρέψουμε απολύσεις ούτως ώστε με την σταδιακή άρση των περιορισμών να επανέλθει η εσωτερική ζήτηση, η οποία θα αποτελέσει την κινητήριο δύναμη για την ανάκαμψη. Παράλληλα, λάβαμε και λαμβάνουμε μέτρα ενίσχυσης της ρευστότητας των επιχειρήσεων ενώ την ίδια ώρα γίνεται προσεκτικός προγραμματισμός για ανάκαμψη της εξωτερικής ζήτησης ειδικά όσον αφορά τον τουριστικό τομέα. Το βέβαιο είναι πως έχουμε ακόμη δρόμο να διανύσουμε. Αν ωστόσο συνεχίσουμε να πορευόμαστε με την ίδια υπευθυνότητα και ευελιξία που μπήκαμε σε αυτή τη μάχη, εφαρμόζοντας πολιτικές που όχι μόνο δεν πλήττουν την αξιοπιστία και το κύρος της οικονομίας μας αλλά την καθιστούν πρότυπο, είμαι σίγουρος ότι θα τα καταφέρουμε.
Σε ότι αφορά τις προοπτικές της κυπριακής οικονομίας, αυτές θα εξαρτηθούν από το βαθμό που θα μπορέσουμε να προσαρμοστούμε στις νέες πραγματικότητες, όπως αυτές μεταβάλλονται συνεχώς. Πρωταρχικό μέλημα της κυπριακής κυβέρνησης ήταν, και παραμένει, η διασφάλιση των απαραίτητων πυρομαχικών, τα οποία θα μας επιτρέψουν να στηρίξουμε το κράτος πρόνοιας και το σύστημα υγείας έως ότου ανακάμψει η οικονομία, διασφαλίζοντας ταυτόχρονα τη δημοσιονομική μας βιωσιμότητα. Προτεραιότητά μας, αποτελεί η ενίσχυση και εδραίωση του Κράτους Πρόνοιας και φυσικά η ταχεία ανάκαμψη μετά το πέρας της πανδημίας η οποία θα θέσει την οικονομία σε μια βιώσιμη και δυναμική ανάπτυξη. Στοίχημά μας είναι, όχι μια βραχυπρόθεσμη ανάκαμψη αλλά μια ανάκαμψη που θα βασίζεται σε ένα νέο αναπτυξιακό μοντέλο με σωρεία δράσεων, έργων αλλά και μεταρρυθμίσεων που θα εκσυγχρονίσουν την κοινωνία οδηγώντας μας σε μια βιώσιμη αναπτυξιακή τροχιά.
Προσωπικά πιστεύω στην προοπτική μιας δυνατής ανάκαμψης, αξιοποιώντας όλα τα εργαλεία τα οποία μας προσφέρει η αναπτυξιακή μας πολιτική, όπως το Ταμείο Ανάκαμψης, για να γυρίσουμε μια νέα σελίδα η οποία θα είναι καθοριστικής σημασίας από το δεύτερο εξάμηνο του έτους. Βεβαίως, η έκβαση δεν εξαρτάται μόνο από τις κυβερνητικές πολιτικές αλλά και από τη συμπεριφορά των πολιτών. Παρά την κόπωση που όλοι έχουν υποστεί, πρέπει να αντέξουμε, να αντιμετωπίσουμε αυτές τις κρίσιμες βδομάδες, στη διάρκεια των οποίων θα αυξηθεί σημαντικά και το ποσοστό των εμβολιασμών, ούτως ώστε να αρχίσει να αναστρέφεται η κατάσταση οδηγώντας στην ανοσία.
Ευελπιστώ ότι όλοι θα αντιληφθούν εν τέλει το πόσο σημαντικός είναι ο εμβολιασμός. Σαφώς και η άρνησή του αποτελεί ανθρώπινο δικαίωμα, δεν πρέπει όμως να παραγνωρίζεται το συλλογικό όφελος. Μόνο τότε θα επιστρέψουμε στην κανονικότητά μας με ασφάλεια.
Ο Κωνσταντίνος Πετρίδης είναι Υπουργός Οικονομικών της Κυπριακής Δημοκρατίας
