Η επίθεση υπό την απειλή φονικού όπλου σε χώρο εργασίας ή ακόμη και στο σπίτι μας, είναι ένα περιστατικό που ακούμε σχεδόν σε εβδομαδιαία βάση, αλλά ποτέ δεν ελπίζουμε ότι θα έρθει η στιγμή που θα βιώσουμε προσωπικά αυτή την εμπειρία, δηλαδή μια ενεργή κατάσταση ενόπλου (Active Shooter). Υπάρχουν πολλοί λόγοι για τους οποίους τα άτομα εκτοξεύουν τον θυμό τους σε άλλους με τη μορφή αυτού του είδους βίας. Άλλες φορές μπορεί να είναι για προσωπικούς λόγους, εμπάθειας ή ακόμη και στα πλαίσια ληστείας.
Τα περιστατικά επίθεσης υπό την απειλή φονικού όπλου ξεκινούν μερικές φορές χωρίς προειδοποίηση και κλιμακώνονται σε επίπεδα που συχνά προκαλούν σύγχυση και πανικό κάτω από την επήρεια του φόβου. Μια ενεργή κατάσταση ενόπλου συνήθως δεν διαρκεί περισσότερο από δέκα έως δεκαπέντε λεπτά, ωστόσο αυτά τα λίγα λεπτά μπορεί να είναι η πιο κρίσιμη στιγμή που θα μπορεί να αντιμετωπίσετε ποτέ. Μερικές από τις πρώτες αντιδράσεις απέναντι σε έναν ένοπλο είναι η δυσπιστία, ο φόβος και η αβεβαιότητα εάν δεν είστε προετοιμασμένοι. Παρόλο που δεν θέλουμε να ζήσετε τη ζωή σας με φόβο, θα πρέπει να γνωρίζετε τουλάχιστον τις ενέργειες που θα μπορέσουν ενδεχομένως να προφυλάξουν εσάς και τους συναδέλφους σας από το να σας βλάψουν και να σώσουν τη ζωή σας . Όσο καλύτερα είστε προετοιμασμένοι διανοητικά, το πιο πιθανό είναι να είστε σε θέση να κρατήσετε τον εαυτό σας ασφαλή.
Προετοιμασία – Εκπαίδευση
Προετοιμάζοντας τον εαυτό σας σε ένα πιθανό σενάριο επίθεσης από ένοπλο, αυτό δεν σημαίνει, όπως έχουμε αναφέρει πιο πάνω να περιμένουμε το χειρότερο κάθε μέρα, αλλά ότι είστε κατάλληλα ενήμεροι για το περιβάλλον και τη κατάσταση που βρίσκεστε εσείς και οι συνάδελφοι σας. Σας δίνουμε μερικές απλές συμβουλές που μπορούν να σας βοηθήσουν ώστε να είστε κατάλληλα προετοιμασμένοι.
- Να γνωρίζετε τουλάχιστον δύο δρομολόγια προς όλες τις εισόδους και τις εξόδους (εάν είναι διαθέσιμα) στα κτίρια που συχνάζει αρκετός κόσμος και να τους εκπαιδεύσετε να χρησιμοποιούν αυτές τις γραμμές , έτσι ώστε θα είναι εξοικειωμένοι σε περίπτωση ενεργού συμβάντος.
- Να γνωρίζετε κρυψώνες στο χώρο σας (γραφεία απομονωμένα) όπου μπορείτε να κρύψετε αποτελεσματικά τον εαυτό σας και ενδεχομένως πελάτες και συναδέλφους, σε περίπτωση που βρεθείτε σε κατάσταση επίθεσης.
- Λάβετε υπόψη τα πιθανά αντικείμενα που μπορείτε να χρησιμοποιήσετε ως όπλο αντεπίθεσης, σε περίπτωση που αντιμετωπίσετε έναν ένοπλο και πρέπει να υπερασπιστείτε τον εαυτό σας.
- Να γνωρίζετε το περιβάλλον σας κάθε λεπτό! Εάν ακούτε μουσική χρησιμοποιώντας ακουστικά, να έχετε το ένα αυτί πάντα ανοιχτό σε εξωτερικούς θορύβους, ώστε να γνωρίζετε την κατάσταση γύρω σας.
- Να έχετε πάντα κοντά σας το κινητό σας, ώστε να μπορείτε να επικοινωνήσετε άμεσα με την Αστυνομία ή την Υπηρεσία ‘Έκτακτης Ανάγκης.
Η έναρξη και κατά τη διάρκεια μιας ένοπλης επίθεσης
Εάν ένας ένοπλος βρίσκεται στον χώρο σας ή στην άμεση περιοχή γύρω σας, η κατάλληλη προετοιμασία σας θα σας βοηθήσει να ενεργήσετε ανάλογα για να παραμείνετε ασφαλείς. Πρώτα πρέπει να μάθετε να αναγνωρίζετε την άμεση κατάσταση στην οποία βρίσκεστε. Έχετε ακούσει πυροβολισμούς κάπου κοντά; Βλέπετε άτομα να τρέχουν; Προς ποια κατεύθυνση; Από πού; Σας έχει ειδοποιήσει κάποιος, σας έχει πει κάποιος κάτι που θα μπορούσε να χρίζει της άμεσης αντίδρασης σας; Βρίσκεται ο ένοπλος στο δικό σας χώρο? Απειλεί εσάς προσωπικά ή κάποιον άλλον; Βρίσκεστε σε μια θέση όπου μπορείτε να βγείτε αμέσως έξω (χρησιμοποιώντας τις διεξόδους που αναφέραμε πιο πάνω) ή θα πρέπει να περιπλανηθείτε μέσα από διαδρόμους ή ακόμη και να κατεβείτε ή να ανεβείτε σκάλες;
Θα πρέπει να τα λάβετε όλα αυτά υπόψη πριν δράσετε και δυστυχώς θα έχετε πολύ λίγο χρόνο. Θα έχετε μόνο μερικά δευτερόλεπτα για να επεξεργαστεί το μυαλό σας τα πάντα και κάνοντας αυτήν την αξιολόγηση έχετε περισσότερες πιθανότητες να λάβετε τις σωστές αποφάσεις για να παραμείνετε ασφαλείς. Τη στιγμή που εντοπίζετε ότι έχετε έναν ένοπλο στον περιβάλλοντα χώρο σας, έχετε τρείς επιλογές δράσης: Να τρέξετε, να κρυφτείτε ή να παλέψετε.
ΤΡΕΞΤΕ
- Το τρέξιμο είναι η πρώτη και η καλύτερη επιλογή, αν αυτό είναι ασφαλές και μπορούμε να το κάνουμε.
- Δεν χρειάζεται να χρησιμοποιείτε πόρτες και παραδοσιακές εισόδους και εξόδους σε ένα κτήριο για τη διαφυγή σας. Αν είστε στον πρώτο όροφο και τα παράθυρα μπορούν να ανοίξουν σε μια ασφαλή οδό διαφυγής, μπορείτε να βάλετε ένα πρόχειρο εμπόδιο κλείνοντας την πόρτα του δωματίου που βρίσκεστε και στη συνέχεια, να βγείτε έξω από το παράθυρο.
- Σιγουρευτείτε ότι έχετε πάντα μαζί σας το κινητό σας τηλέφωνο. Είναι το μόνο που θα φανεί χρήσιμο στην προσπάθεια διαφυγή σας.
- Αφήστε όλα τα υπόλοιπα υπάρχοντά σας πίσω. Πορτοφόλια και τσάντες γίνονται εμπόδια για να μπορέσετε να έχετε μία ασφαλή έξοδο. Ο ένοπλος δεν ενδιαφέρεται να πάρει τα αντικείμενά σας. Αυτά τα αντικείμενα μπορούν να αντικατασταθούν εάν αργότερα ανακαλύψετε ότι λείπουν, εσείς δεν μπορείτε να αντικατασταθείτε!
- Ενώ βγαίνετε από ένα κτίριο, από κλιμακοστάσια και διάδρομους, ενδέχεται να συναντήσετε τραυματισμένα ή φοβισμένα άτομα. Όσο δύσκολο μπορεί να είναι, εάν είναι ένας τραυματισμένος ή φοβισμένος άνθρωπος θα παρεμποδίσει τις προσπάθειές σας να φύγετε με ασφάλεια και ίσως χρειαστεί να τους αφήσετε πίσω. Τα φοβισμένα άτομα, προσπαθήστε να τα πάρετε μαζί σας, αλλά μην σπαταλήσετε πολύτιμα λεπτά για να τα πείσετε. Εάν πρέπει να τους αφήσετε, προσπαθήστε να βρείτε ένα ασφαλές σημείο ή μία κρυψώνα για αυτούς κάπου κοντά, ώστε να μπορούν να προστατευτούν . Τυχόν τραυματίες, μην επιχειρήσετε για κανέναν λόγο να τους μετακινήσετε.
- Μόλις βγείτε έξω, προσπαθήστε να τραβήξετε την προσοχή άλλων προσώπων που φαίνεται να εισέρχονται στο κτίριο, αλλά αγνοούν την ύπαρξη του ενόπλου στο κτίριο ή στην άμεση περιοχή που βρίσκεστε.
- Τρέξτε όσο το δυνατόν πιο μακριά από το κτίριο και / ή την περιοχή. Απομακρυνθείτε διατηρώντας όσο το δυνατόν περισσότερες προφυλάξεις και μην κινήστε σε ανοιχτό χώρο για αρκετή ώρα.
- Όταν πλέον έχετε βγει έξω από το κτίριο, μείνετε μακριά από παράθυρα και τζαμαρίες, όπου μπορεί ο ένοπλος ο οποίος βρίσκεται ακόμη μέσα να σας δει.
- Εάν βρίσκεστε έξω και νοιώθετε ότι είστε κρυμμένος και αρκετά ασφαλής, αλλά δεν ξέρετε αν πρέπει να τρέξετε να απομακρυνθείτε, δεν έχετε παρά να κάνετε μια γρήγορη εκτίμηση ξανά. Ακούτε πυροβολισμούς? Από πού προέρχονται? Βλέπετε ανθρώπους να τρέχουν? Από που? Ακούσατε πυροβολισμούς και μετά είδατε ανθρώπους να τρέχουν και να απομακρύνονται με ασφάλεια? Αυτό μπορεί να είναι μια ευκαιρία για εσάς να ακολουθήσετε αυτήν την ομάδα που έχει φτάσει ήδη κάπου με ασφάλεια. Εάν ακούτε πυροβολισμούς καθώς οι άνθρωποι τρέχουν τότε θα ήταν καλύτερο για εσάς να παραμείνετε κρυμμένος και να περιμένετε έως ότου νοιώσετε ασφαλής.
- Όταν νοιώσετε ότι μπορείτε να το πράξετε με ασφάλεια, καλέστε την Αστυνομία ή την Υπηρεσία ‘Έκτακτης Ανάγκης.
ΚΡΥΦΤΕΙΤΕ
- Εάν οι περιστάσεις, σας αποτρέπουν από το να τρέξετε μακριά και ο ένοπλος βρίσκεται ήδη στο χώρο σας, η δεύτερη σας επιλογή είναι να κρυφτείτε.
- Με το που αντιληφθείτε τον ένοπλο, αξιολογήστε τι μπορείτε ή τι δεν μπορείτε να κάνετε. Το πρώτο βήμα για να κρυφτείτε, είναι να προστατέψετε ταυτόχρονα τον εαυτό σας από τον ένοπλο. Εάν η πόρτα έχει κλειδαριά, κλειδώστε την. Εάν η πόρτα είναι εξοπλισμένη με βραχίονα «αυτό-κλεισίματος» που βρίσκεται στο πάνω μέρος της πόρτας, ασφαλίστε τους δύο βραχίονες χρησιμοποιώντας έναν ιμάντα, ένα καλώδιο, ένα μακρύ λουρί πορτοφολιού ή οποιοδήποτε δεσμευτικό υλικό για να κάνετε την πόρτα δύσκολη στο άνοιγμα ή να φαίνεται κλειδωμένη.
- Κάντε το ομαδική προσπάθεια. Αν υπάρχουν περισσότερα από ένα άτομα σε ένα δωμάτιο, μπορούν να επιτευχθούν πιό πολλές ενέργειες μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα ώστε να δημιουργήσετε τα απαραίτητα εμπόδια στον ένοπλο, από το να τα κάνει όλα ένα άτομο.
- Χρησιμοποιήστε βαριά αντικείμενα όπως γραφεία, ντουλάπια και άλλα έπιπλα για να τα τοποθετήσετε πίσω από την πόρτα για να αποτρέψετε την είσοδο του. Στοιβάξτε τα αντικείμενα το ένα πάνω στο άλλο, αν αυτό είναι δυνατόν. Εάν έχετε πολλά γραφεία ή τραπέζια σε ένα δωμάτιο, παρατάξτε τα πίσω από την πόρτα και προς τον απέναντι τοίχο για να δημιουργηθεί ένα «στήριγμα» όπου θα αποτρέψει την είσοδο.
- Σβήστε τα φώτα, αν είναι δυνατόν χαμηλώστε τα ή κλείστε τυχόν περσίδες ή στόρια για να αποτρέψετε το εξωτερικό φώς να μπεί στο δωμάτιο. Προσπαθήστε να κάνετε το δωμάτιο όσο το δυνατόν πιο σκοτεινό γίνεται.
- Σίγαση των κινητών τηλεφώνων σας. Οποιοσδήποτε μικρός θόρυβος μπορεί να προειδοποιήσει τον ένοπλο και να αποκαλύψει τη κρυψώνα σας ή την παρουσία σας σε ένα δωμάτιο.
- Μην δημιουργείτε φυσικά εμπόδια που μπορούν να σας παγιδεύσουν ή να περιορίσουν την κίνησή σας μέσα στο χώρο, με αποτέλεσμα να αποτρέψουν πιθανή απόδρασή σας εάν δημιουργηθούν οι συνθήκες για να το κάνετε με ασφάλεια .
- ΜΗΝ μαζεύεστε όλοι σε ένα μέρος του δωματίου. Κάνετε έτσι τον εαυτό σας μεγαλύτερο στόχο. Απλωθείτε σε όλη την αίθουσα και προσπαθήστε να μείνετε έξω από μία γραμμή στοχοποίησης. Προσπαθήστε να κρυφτείτε πίσω από τυχόν μεγάλα αντικείμενα μέσα στο δωμάτιο.
- Παραμείνετε ήσυχοι. Μπορεί να βρίσκεστε σε ένα δωμάτιο με ένα άτομο που διακατέχεται από πανικό. Προσπαθήστε να ηρεμήσετε αυτό το άτομο και βάλτε το να καθίσει σε μια από τις γωνίες του δωματίου ώστε να μην δημιουργεί περισσότερο τρόμο στους υπόλοιπους.
- Εάν είναι δυνατόν, καλέστε την Αστυνομία ή την Υπηρεσία Έκτακτης Ανάγκης. Παρέχετε όσο το δυνατόν περισσότερες πληροφορίες, όπως η τοποθεσία του καταφυγίου, τη φυσική περιγραφή του ενόπλου, ο τύπος όπλου (ων)ν εάν γνωρίζετε, ο αριθμός των ενόπλων και ο αριθμός των ατόμων που μπορεί να τραυματίστηκαν με βάση τις γνώσεις σας. Μην μιλάτε υστερικά όταν δίνετε τις πληροφορίες. Εάν δεν μπορείτε να τις μεταφέρετε αποτελεσματικά, αφήστε κάποιον άλλον να το κάνει που βρίσκεται σε μια πιο ήρεμη κατάσταση.
- Εάν δεν μπορείτε να μιλήσετε επειδή μπορεί να αποκαλυφθεί η τοποθεσία σας, κρατήστε τη γραμμή ανοιχτή, ώστε οι αρμόδιες υπηρεσίες να μπορούν να ακούσουν τα γεγονότα που διαδραματίζονται.
- Μην βγάζετε σημειώματα κάτω από την πόρτα, υποδεικνύοντας ότι είστε εντάξει ή ότι έχετε τραυματίες ή οποιοδήποτε άλλο μήνυμα. Αυτό μπορεί να υποδείξει στον ένοπλο ότι κάποιος είναι στο δωμάτιο. Θυμηθείτε ότι όλες οι προσπάθειές σας που αναφέρθηκαν παραπάνω ήταν για να σας κάνουν «αόρατο».
- Προετοιμαστείτε για πιθανή είσοδο του ενόπλου. Έχετε ένα όπλο ή αντικείμενο στο χέρι το οποίο μπορεί να αποσπάσει τη προσοχή του, τόσο ώστε να μπορείτε να αγωνιστείτε στη καλύτερη πιθανή στιγμή.
ΠΑΛΕΨΤΕ
- Αυτή είναι η τελευταία σας επιλογή. Εάν δεν μπορούσατε να τρέξετε υπό την απειλή με ασφάλεια και το κρησφύγετό σας παραβιάστηκε από τον ένοπλο, η τελευταία σας επιλογή είναι να παλέψετε, να αντιμετωπίσετε τον ένοπλο δυναμικά.
- Εάν έχετε ήδη ένα όπλο στο χέρι, όπως αναφέρεται στο τελευταίο σημείο στην ενότητα «Κρυφτείτε» , θα πρέπει να είστε καλύτερα προετοιμασμένοι να να υπερασπιστείτε τον εαυτό σας και τους άλλους.
- Ένα όπλο μπορεί να είναι οτιδήποτε. Ένας πυροσβεστήρας, ψαλίδι, καρέκλα, βιβλία, μαχαίρι, κάδος απορριμμάτων, οποιοδήποτε αντικείμενο μπορεί να πεταχτεί και μπορεί να αποσπάσει την προσοχή ακόμα και για ένα δευτερόλεπτο και να αλλάξει τον στόχο του ενόπλου.
- Υπάρχει ασφάλεια στους αριθμούς! Εάν πρέπει να πολεμήσετε και υπάρχουν πολλοί άνθρωποι στο δωμάτιο, οι πιθανότητές σας να εξουδετερώσετε τον ένοπλο είναι μεγαλύτερες από έναν αγώνα ένας προς έναν. Πετάξτε όσα αντικείμενα μπορείτε στο άτομο κατά την είσοδο του. Στη συνέχεια, κάντε μια δεύτερη επίθεση. Κάντε ό, τι χρειάζεται για να αφοπλίσετε τον ένοπλο και να τον αδυνατίσετε ώστε να τον εξουδετερώσετε εντελώς. Θα πρέπει να δεσμευτείτε στον εαυτό σας ότι θα πολεμήσετε με όλες σας τις δυνάμεις.
- Εάν ο ένοπλος έχει εξουδετερωθεί, κλείστε και ασφαλίστε την πόρτα πάλι για να αποτρέψετε οποιεσδήποτε άλλες δυνατές απειλές.
- Χρησιμοποιήστε όσο το δυνατόν περισσότερα άτομα που βρίσκονται στο δωμάτιο για να περιορίσετε την κίνηση του ενόπλου και ακινητοποιήστε τον.
- Ειδοποιήστε την Αστυνομία ή την Υπηρεσία ‘Έκτακτης Ανάγκης για την κατάσταση που βρίσκεστε. Ενημερώστε τους για το κτίριο, τυχόν ορόφους και σε πιο δωμάτιο είστε. Πείτε ότι έχετε ασφαλίσει ξανά την πόρτα και ζητήστε τους να παραμείνουν στη τηλεφωνική γραμμή έως ότου βεβαιωθείτε ότι η αστυνομία έχει φτάσει έξω από το δωμάτιό σας.
Θα πρέπει να γνωρίζετε ότι τα περισσότερα επιθετικά άτομα βασίζονται στην απειλή της βίας και στον φόβο του θύματός τους για να ολοκληρώσουν το έγκλημα τους. Οι επιτιθέμενοι θέλουν συμμορφούμενα, όχι δύσκολα, θύματα – και σπάνια έχουν αρκετό χρόνο στη διάθεση τους για να διαπράξουν την επίθεση. Κάθε δευτερόλεπτο που κερδίζετε τους πιέζει περισσότερο. Εάν έχετε κάνει τον εαυτό σας έναν δύσκολο στόχο από την αρχή και συνεχίσετε να είστε ένας δύσκολος στόχος, πιθανότατα θα αποχωρήσει.
Παρόλο που ένα ενεργό συμβάν ενόπλου διαρκεί μόνο 10-15 λεπτά κατά μέσο όρο, μπορεί να σας φανεί σαν μια ζωή. Θυμηθείτε ότι ο χρόνος φαίνεται να κυλάει αργά μέσα σε μία κατάσταση άγχους και πανικού. Να είστε δυναμικοί και με αυτοπεποίθηση! Προετοιμαστείτε και ενημερωθείτε για να διατηρήσετε τον εαυτό σας και τους γύρω σας ασφαλή.
Σε ένα επόμενο άρθρο, θα εξετάσουμε πώς να ελέγξουμε τις φυσικές αντιδράσεις του σώματος μας υπό την επήρεια του φόβου και πώς να συνεργαστούμε μαζί τους, προκειμένου να μεγιστοποιήσουμε τα θετικά τους αποτελέσματα και να βελτιώσουμε τις πιθανότητες επιβίωσής μας σε ένα δύσκολο και επικίνδυνο περιστατικό.
Η Έλενα Ιωάννου είναι Σύμβουλος και εκπαιδεύτρια σε θέματα Επικοινωνίας, Διαχείρισης Κρίσεων και Ηγεσίας
