Τις τελευταίες μέρες διαβάζω με χαρά ότι το Εθνικό Θέατρο προχώρησε στην πρόσληψη της Λωξάντρας Λούκας, η οποία πρόκειται να είναι η πρώτη ηθοποιός με σύνδρομο down που θα συμπεριληφθεί στην διανομή των ηθοποιών της φετινής σεζόν και έτσι ανοίγει ο δρόμος για τους ηθοποιούς με Ειδικές Δεξιότητες.
Ομολογουμένως είναι μια χαρούμενη και ελπιδοφόρος είδηση όμως ,κατά το ήμισυ ακριβής. Αναμφισβήτητα η γλυκύτατη Λωξάντρα Λούκας θα ανέβει στη σκηνή του Εθνικού θεάτρου και πολλοί από μας θα είμαστε εκεί να την χειροκροτήσουμε, όμως ευτυχώς τα τελευταία χρόνια, το κοινό είχε την ευκαιρία να χειροκροτήσει ηθοποιούς με Ειδικές Δεξιότητες χάρη στις προσπάθειες κάποιων ονειροπόλων, συμπεριλαμβανομένης και της γράφουσας, απλά δεν κατάφερε ποτέ να γίνει είδηση αφού δεν είχε την υπογραφή του Εθνικού Θεάτρου.
Λένε ότι όπου ακμάζει η τέχνη, ακμάζει και ο πολιτισμός και κατ’ επέκταση η κοινωνία. Λέγοντας πολιτισμός δεν εννοώ φυσικά μόνο την τέχνη αλλά αυτό το οποίο μεταλαμπαδεύει η τέχνη στην κοινωνία, χειροπιαστά όχι γενικά και αόριστα. Τα αόριστα συρρικνώνουν τις έννοιες.
Λέγοντας κοινωνία δεν εννοώ μια έννοια θολή και απρόσωπη. Μια ματιά στον καθρέφτη αρκεί. Εσύ είσαι η κοινωνία, όλοι είμαστε οι κοινωνία.
Όλοι είμαστε αυτοί που συχνά πυκνά λουζόμαστε τα λάθη της, γιορτάζουμε καμιά φορά και τα σωστά της και κανείς μας δεν είναι άμοιρος ευθυνών.
Είμαστε όλοι μέσα σ’ αυτό το γρανάζι που γυρνάει σ ένα συνεχή κύκλο όπου οι δράσεις μας οι επιλογές μας οι αποφάσεις μας επιδρούν σε όλους και σε μας προσωπικά.
Η πρόσληψη λοιπόν μιας ηθοποιού με Ειδικές Δεξιότητες στον χώρο του πολιτισμού είναι μια καθαρά πολιτική πράξη με πολλούς συμβολισμούς που αξίζει την προσοχή μας και τον αμέριστο σεβασμό μας.
Με αφορμή λοιπόν αυτή την πρόσληψη, η γράφουσα επιθυμεί να μοιραστεί την αλήθεια της χωρίς αξιώσεις ή επιθυμία αποδοχής. Απλά την κατάθεση της προσωπικήςτης εμπειρίας.
Το 2013 μετά την προτροπή της αγαπημένης μου φίλης Άντζελας Πετροπούλου, που δυστυχώς δεν είναι πια στη ζωή, προσέγγισα εθελοντικά το Πνευματικό Κέντρο Εξαρχείων στην οδό Τσαμαδού στα Εξάρχεια , θέλοντας να γνωρίσω όλα τα Άτομα με Ειδικές Δεξιότητες που σύχναζαν εκεί τα απογεύματα , για να λάβουν μέρος σε διάφορα επιμορφωτικά εργαστήρια που προσφέρει ο Δήμος Αθηναίων.
Εγώ πρότεινα να δοκιμάσουμε το θεατρικό παιχνίδι. Εκεί λοιπόν συνάντησα μια τάξη γεμάτη από Άτομα με Ειδικές Δεξιότητες. Στην ουσία συνάντησα έναν ολόκληρο καινούριο κόσμο !
Κάποιοι ανήκαν στο φάσμα του αυτισμού, κάποιοι άλλοι σύνδρομο down και κάποιοι με νοητική στέρηση.
Η συνάντηση αυτή στάθηκε καθοριστική για τη ζωή μου με τρόπους που ούτε που μπορώ να περιγράψω. Αυτό που μπορώ να πω με βεβαιότητα, ήταν ότι μοιραστήκαμε δύο χρόνια μαζί και ποτέ δεν έπαψα να αναρωτιέμαι αν τελικά η πιο κερδισμένη από όλους υπήρξα εγώ, αντί αυτοί ! Σίγουρα εγώ !
Η συνάντηση μου μαζί με τα ‘Άτομα με Ειδικές Δεξιότητες με ενέπνευσαν να γράψω και να σκηνοθετήσω την παράσταση «Είμαι Διαφορετικός» την οποία παρουσιάσαμε στο κοινό τον Ιούνιο του 2015.
Η προθυμία τους, η χαρά τους, η υπομονή τους, ο αυθορμητισμός τους, η πλήρης απώλεια εγωισμού, η απόλυτη παραδοχή παρ’ όλες τις «τεχνικές» δυσκολίες που μπορεί να προέκυπταν κάποιες στιγμές, ήταν κάτι το συναρπαστικό !
Το συστατικό όμως που στάθηκε καθοριστικό και απογείωσε την όλη διαδικασία ήταν η σύμπραξη ,με τους φίλους ηθοποιούς και συνεργάτες μου που κάλεσα για να συμπορευτούν μαζί μας.
Με συγκίνηση θα πω ότι όλοι ανταποκρίθηκαν θετικά στο κάλεσμα μου και τους χρωστάω αιώνια ευγνωμοσύνη γι’ αυτό. Η Αγάπη Βατιάνου, ο Μιχάλης Ζαχαρίας, ο Γιάννης Τσούκας, ο Γιάννης Βλάχος επί σκηνής και επίσης ο Βασίλης Λάγγας στον ήχο και τον φωτισμό, ο Φίλιππος ο Περιστέρης έγραψε την πρωτότυπη μουσική, η Ελλη Σασσαγιάννη ανέλαβε τη φωτογράφιση, ο Τάκης Χρυσικός και η Αντζελα Πετροπούλου υπήρξαν οι βράχοι στο πλευρό μου για να μπορέσω να πραγματοποιήσωαυτό το όραμα !
Ναι, υπήρξαμε ευλογημένοι που είδαμε την τέχνη να γίνεται συναρπαστική, όταν συναντήθηκε με τόση αλήθεια και που η αλήθεια αυτή μεταστοιχειώθηκε σε…μαγεία !
Λίγους μήνες αργότερα, η Άντζελα Πετροπούλου με πήγε μαζί της στην πρόβα της ομάδας ΘΕΑΜΑ ( η πρώτη επαγγελματική ομάδα που αποτελείται από ‘Άτομα με Ειδικές Δεξιότητες στην κύρια σύνθεση της ) .
Την ομάδα ηγείται ο ταλαντούχος ηθοποιός και σκηνοθέτης Βασίλης Οικονόμου.
‘Ένα χρόνο αργότερα ανταποκρίθηκα σε ένα ανοιχτό κάλεσμα της Πειραματικής Σκηνής του Εθνικού Θεάτρου και πρότεινα το Dead End.
Η πρόταση μου συμπεριλάμβανε στην διανομή και δύο ηθοποιούς με Ειδικές Δεξιότητες και απόδοση της παράστασης στην Ελληνική Νοηματική Γλώσσα.
Ο ένας συντελεστής ήταν ο ιδρυτής και σκηνοθέτης της ομάδας ΘΕΑΜΑ , και ο δεύτερος ήταν ο Κωνσταντίνος Λούκας που ανήκει στο φάσμα του αυτισμού.
Παρόλα αυτά είχε δύο επαγγελματικές παραστάσεις στο ενεργητικό του, και τα επόμενα χρόνια τον απολαύσαμε σαν μοναδικό Τειρεσία στην Αντιγόνη του Β. Οικονόμου, στο Blindfold του ιδίου και σε άλλες εξίσου σημαντικές εμφανίσεις.
Δεν έλαβα ποτέ απάντηση για το Dead End. Κάποια στιγμή είδαμε με την Άντζελα Πετροπούλου την ανακοίνωση των παραστάσεων της Πειραματικής Σκηνής στην ιστοσελίδα του Εθνικού.
Το Dead End πουθενά. Τραγική Ειρωνεία. Ο τίτλος που επέλεξα για την παράσταση στάθηκε μοιραίος για την πορεία της και βρέθηκε σε… Αδιέξοδο. Η καλύτερα στα αζήτητα.
Την περίοδο που πρότεινα την παράσταση στην Πειραματική Σκηνή, είχα μόλις ξεκινήσει να φοιτώ στο ‘Ίδρυμα Κωφών Ελλάδος για να μάθω την υπέροχη γλώσσα του χορού των χεριών όπως μ’ αρέσει να την λέω, την Ελληνική Νοηματική Γλώσσα.
Φυσικό ήταν λοιπόν να είμαι συνεπαρμένη με ένα χειμαρρώδες πνεύμα ουσιαστικήςκοινωνικής αλλαγής, είχα υπογραμμίσει στην πρόταση μου ότι το βασικό μου ζητούμενο ήταν η σύμπραξη των ηθοποιών μαζί με τους ηθοποιούς με Ειδικές Δεξιότητες. Αυτό το γιν γιανγκ πάντρεμα στη σκηνή που θα έφερνε τις ανατροπές και τις ισορροπίες παράλληλα.
Αυτή η σύμπραξη κατ’ εμέ κρατούσε στα χέρια της το κλειδί της πραγματικής πρωτοπορίας που χρειαζόταν το θέατρο για να σπάσει για άλλη μια φορά τους φραγμούς του όπως τόσες φορές στην ιστορία του.
Αυτή είναι η δουλειά του άλλωστε, να αυτοαναιρείται , να αποδομείται , να συνεχίζει..
Η περιβόητη πρωτοπορία -γι’ αυτό και απευθύνθηκα ειδικά στην Πειραματική Σκηνή της χώρας- για μένα προσωπικά έπαψε να έχει το πρόσωπο μιας κάποια ελιτιστικής προσέγγισης ακαταλαβίστικων δράσεων που απευθύνεται σε ψαγμένο κοινό.
Στο φτωχό μου μυαλό ο αληθινός πειραματισμός είναι η τόλμη να προχωρήσουμε σε εικόνες που θα ανοίξουν παράθυρα στο πνεύμα των θεατών κάνοντας τους να πιστέψουν στο μέχρι εκείνη τη στιγμή αδύνατο.
Αν δε σε πείσει η τέχνη για το απίθανο κ το απίστευτο ποιος θα σε πείσει; Πρωτοπορία είναι να αντικρύσει κανείς στη σκηνή αυτό που μέχρι πριν από πέντε λεπτά ήταν στο περιθώριο του μυαλού σου και της κοινωνίας.
Παρεμπιπτόντως, η κοινότητα των Κωφών είναι άλλη μια κοινωνική ομάδα που θεωρώ ότι παραγκωνίζεται.
Μετά από τεσσεράμισι χρόνια σπουδών και έχοντας επαφή με τους δασκάλους μου οι οποίοι είναι εκ γενετής κωφοί, το λέω πια με βεβαιότητα. Εδώ να προσθέσω ότι αν δεν έχετε ήδη παρακολουθήσει το Θέατρο Κωφών Ελλάδος, σας το συστήνω ανεπιφύλακτα!)
Λίγες μέρες πριν καταθέσω την πρόταση, συναντήθηκα με όλους τους ηθοποιούς και συνεργάτες / συνοδοιπόρους μου για να πραγματοποιήσουμε την φωτογράφηση για την παράσταση.
Δεν ήταν υποχρεωτικό αλλά ήθελα να δώσω μια πρώτη εικόνα για το project. Συναντηθήκαμε στην Καλλιδρομίου στα Εξάρχεια με φοβερό κέφι και ανυπομονησία και η φωτογράφηση γέννησε καινούριους δρόμους.
Πήγα λοιπόν στο Εθνικό να παραδώσω την πρόταση δια ζώσης.
Ήλπιζα εκεί να έχω την ευκαιρία να ανοίξω έναν διάλογο, να μπορέσω να εκφράσω την αλήθεια μου για το πόνημα μου αυτό.
Δυστυχώς η μόνη πρόταση που άκουσα ήταν «Δεν χρειαζόταν να έρθετε εδώ, θα μπορούσατε να στείλετε την πρόταση ηλεκτρονικά».
Η παράσταση DEAD END δεν ανέβηκε ποτέ.
Δεν διαθέτω τους πόρους να την πραγματοποιήσω αλλιώς δεν θα χτυπούσα την πόρτα της Πειραματικής Σκηνής του Εθνικού Θεάτρου.
Είναι κοινό μυστικό ότι αρκετοί εκλεκτοί συνάδελφοι και η γράφουσα, όσες φορές και να χτυπήσουμε τις πόρτες του Εθνικού, του Φεστιβάλ Αθηνών, του Υπουργείου Πολιτισμού για όποια πρόταση, αυτές παραμένουν ερμητικά κλειστές !
Θα πω στο Εθνικό κάλλιο αργά παρά ποτέ και σας διαβεβαιώ ότι δεν υπάρχει ίχνος ειρωνείας στα γραφόμενα μου, γιατί όπως και να έχει αυτή πρόσληψη έχει τη σημασία της και χαίρομαι που έγινε τελικά…..
Η Βάσια Βασιλείου είναι Ηθοποιός – Σκηνοθέτιδα – Φανατική σουρεαλίστρια https://vassiliouvassia.gr/
