(Silence Alba, θεατρική παράσταση Ερευνητικού Θεατρικού Σεμιναρίου ή το Οδοιπορικό μιας παράστασης)
Πόσο σκληρή μπορεί να είναι η επιβολή της σιωπής; Πολλές φορές ίσως να είναι σκληρότερη και από την ίδια τη σιωπή.
Σιωπή μουρμουρίζει στο φινάλε του έργου η τραγική φιγούρα Μπερνάντα Άλμπα. Τα χείλη της φιμώνουν την ανομολόγητη αλήθεια η οποία στοιχίζει ακριβά.
Στις 19 Ιουνίου του 1936, ο μεγάλος Ανδαλουσιανός ποιητής Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα, ολοκληρώνει το συνταρακτικό δράμα « Το Σπίτι της Μπερνάντα Άλμπα» με το οποίο τολμά να ξεσκεπάσει την κοινωνική υποκρισία η οποία επιβάλλει τους άτεγκτους νόμους της και τις συνέπειες αυτής. Εύλογα θα αναρωτιέστε και ασφαλώς έχετε δίκιο, γιατί να επιλέξει κανείς να ανεβάσει αυτό το έργο,( έστω και τη διασκευή του ) εν έτη 2022, ακριβώς 86 χρόνια μετά τη συγγραφή του. Η απάντηση είναι πολύ απλή.
Τα τελευταία δύο χρόνια με την πανδημία του covid19 ζήσαμε την μαζική ανατροπή του αυτονόητου σαν ήρωες κινηματογραφικής ταινίας σε σκηνοθεσία του Κρίστοφερ Νόλαν, τουλάχιστον. Βιώσαμε τον εγκλεισμό και βιώσαμε στερήσεις βασικών ελευθεριών που μέχρι εκείνη τη στιγμή θεωρούσαμε δεδομένες. Το έργο πραγματεύεται την επιβολή του εγκλεισμού και τη στέρηση των επιθυμιών εκείνων που στοιχειώνουν τις σκέψεις των ανθρώπων, φωλιάζουν στις καρδιές τους, και παράγουν βωβούς κραδασμούς.. Παράλληλα με την επιβολή του εγκλεισμού, έχουμε και τις συνέπειες αυτού. Μία από αυτές είναι και οι ανομολόγητες αλήθειες που γεννά η στέρηση…
‘Ίσως για κάποιες/ κάποιους η αναφορά στην έκφραση του ανομολόγητου να μυρίζει ναφθαλίνη, βγαλμένη από το χρονοντούλαπο της ιστορίας! Είναι όμως από το χρονοντούλαπο, αλήθεια; Μόλις πέρυσι παρακολουθήσαμε ένα ολόκληρο κίνημα που εξέφρασε τις ανομολόγητες αλήθειες του με θάρρος και σθένος αψηφώντας τις όποιες συνέπειες που ίσως κάποια άλλη στιγμή να έμοιαζαν απροσπέλαστες. Τυχαίο το timing;
Ας μη γελιόμαστε από τη σημερινή «ανοιχτόμυαλη» πραγματικότητα. Ας μην γελιόμαστε από την έξαρση της υπερέκθεσης μέσω των social media. Ας μην γελιόμαστε από όλη τη δήθεν «παθιασμένη» αναζήτηση της αλήθειας από τα κανάλια , τους επίδοξους δημοσιογράφους ή τους θιγμένους με αυστηρό ύφος δικηγόρους. Η ανομολόγητη αλήθεια πέφτει καθημερινά στο πεδίο της μάχης των κοινωνικών επιταγών.
Ο Λόρκα, ως ομοφυλόφιλος εκείνης της σκληρής εποχής, φαίνεται ότι προτού να αποφασίσει να εκφράσει την αλήθεια του, πρόλαβε να νιώσει στο πετσί του, την τραγωδία της στέρησης του κορμιού από αυτό που η φύση επιβάλλει αδιαπραγμάτευτα, έτσι γράφει αυτό το συνταρακτικό δράμα. Η Μπερνάντα Άλμπα , αρχηγός της οικογένειας μετά από τον πρόσφατο χαμό του συζύγου της, σαν άλλος δεσμοφύλακας κηρύσσει οκτώ χρόνια πένθος και επιβάλλει στις πέντε θυγατέρες της, την αποχή από κάθε είδους επαφή ή επικοινωνία με οποιοδήποτε αρσενικό. Η καταπίεση σφίγγει τα σωθικά των θυγατέρων. Όταν κάποια στιγμή μία από αυτές, η Ανγκούστιας, ανακοινώνει πως πρόκειται να παντρευτεί, η ζήλεια αρχινά να ρέει σα τοξικό υγρό που λιώνει τα πάντα στο πέρασμα του. Ο εγκλεισμός μέσα στο σπίτι της ‘Αλμπα ρίχνει φως σε όλους τους λεκέδες των στερημένων ψυχών. Ο καταναγκαστική συμβίωση ανάμεσα σε πρόσωπα που η στέρηση τα κάνει να δρουν σαν αφηνιασμένα άλογα, στραγγίζει κάθε ίχνος αγνότητας που ίσως υπήρξε στις μεθυσμένες από τις επιθυμίες ψυχές τους. Μόνο η απόδραση είναι η λύση. Με όποιο τρόπο.
Τις πρώτες συναντήσεις των ηθοποιών/ συμμετεχόντων σ ’αυτό το ταξίδι στο κλειστοφοβικό σύμπαν του σπιτιού της Μπερνάντα Άλμπα, τις πραγματοποιήσαμε στο πάρκο της Ακαδημίας Πλάτωνος έτσι ώστε τα σώματα και τα πνεύματα να αεριστούν από την κλεισούρα που έζησαν και να καταφέρουν να απορροφήσουν ολοκληρωτικά τις αλληλοσυμπληρούμενες αντιθέσεις του «μέσα» και του «έξω». Δεν είναι εύκολο.
Η δυναμική των πρώτων συναντήσεων πρόδιδε την συνειδητοποίηση ότι η διάρκεια της ελευθερίας δεν ήταν πια το ίδιο δεδομένη και με έναν τρόπο λειτουργούσε κάπως λυτρωτικά αυτό. Ο πυρήνας της ομάδας ήταν η ενστικτώδης θέληση για άνοιγμα στη ζωή. ‘Όπως και στο έργο , οι ρόλοι επιθυμούν να ζήσουν το αυτονόητο που ορίζουν τα ένστικτα της ύπαρξης τους. Η στέρηση του αυτονόητου και του μέχρι τώρα δεδομένου γεννά εαυτούς σκληρούς, αδίστακτους, τέρατα…
Τελικά η προσωπική αλήθεια γίνεται συλλογική ή μήπως πάντα ήταν; Τίποτα δεν είναι απλά κλεισμένο πίσω από κλειδωμένες πόρτες. Τα γεγονότα και οι συνέπειες τους καταφέρνουν να μας συναντούν χωρίς πάντα να μας προσπερνούν. Το αν τελικά θα καταφέρουμε να εκφράσουμε τις αλήθειες μας ή όχι είναι δικιά μας δουλειά, όμως αντέχουμε εμείς οι ίδιοι να μεταμορφωθούμε σε κάτι που δεν υποψιαστήκαμε ποτέ; Τι θα σήμαινε αυτό για μας και για τον κόσμο;
Μα θέλει και ρώτημα;
Κοιτάξτε γύρω σας…
Υ.Γ Ως γνήσια λάτρης των αντιθέσεων, επέλεξα να ανεβάσω αυτή τη παράσταση σ’ ένα χώρο ανοιχτό που αναπνέει από παντού, γιατί η φυλακή του καθενός μας μπορεί να είναι μεταμφιεσμένη σε ….ελευθερία !
Πληροφορίες :
Δευτέρα , 30/5/22 στις 7μμ στο Μουσείο Ιστορίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, Θόλου 5, Πλάκα
Συντελεστές :
Διδασκαλία / Σκηνοθεσία : Βάσια Βασιλείου
Βοηθός Σκηνοθέτη : Λίλα Φαρατζή
Πρωτότυπη Μουσική : Φίλιππος Περιστέρης
‘Ηχος : Γιάννης Τσούκας
Παίζουν ( με αλφαβητική σειρά ) :
Βούλα Γιαννοπούλου
Νικολέττα Γράψα
Αλεξάνδρα Κρητικού
Βάσω Μανδύλη
Χριστίνα Πανταζή
Λία Πολίτη
Εύστα Σαχλά
Κώστας Σικαλιάς
Βικέντια Φραγκιαδάκη
