To mobbing ή αλλιώς εργασιακός εκφοβισμός είναι ένα φαινόμενο το οποίο, αν κι έχει τις απαρχές του αρκετές δεκαετίες πριν, ωστόσο εντάθηκε ιδιαίτερα κατά την τελευταία δεκαπενταετία. Η ραγδαία εξέλιξή του είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τις κοινωνικοοικονομικές αλλαγές των τελευταίων χρόνων και με το ό, τι αυτές συνεπάγονται.
Αδιαμφισβήτητα, τόσο σε χώρες του εξωτερικού, όσο και στην Ελλάδα και στην Κύπρο, η οικονομική κρίση διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο στην ανοδική του πορεία. Αρκετοί εργαζόμενοι είναι ιδιαίτερα πιεσμένοι στη δουλειά τους, κι αυτό, αντί να τους ενώνει, τους διχάζει. Οι λιγότερες επίσης θέσεις εργασίας, έχουν μεγιστοποιήσει τον ανταγωνισμό στην πιο νοσηρή μορφή του.
Επιπλέον, σε αρκετές περιπτώσεις, όπως τεκμηριώνεται βιβλιογραφικά, το mobbing, ειδικά τα τελευταία χρόνια, αποτελεί μια «αποτελεσματική στρατηγική ψυχολογικής τρομοκρατίας». Χρησιμοποιείται σκοπίμως από επιχειρήσεις και οργανισμούς, προκειμένου να απαλλαγούν από το «πλεονάζον» προσωπικό, να προβούν σε διοικητικές αναδιαρθρώσεις, σε μειώσεις μισθών ή και σε αντικατάσταση προσωπικού.
Τον τελευταίο χρόνο, σε αυτό το σύνθετο παζλ που έχει δημιουργηθεί με την οικονομική κρίση, έρχεται να προστεθεί και η πανδημία, με την οποία η ανθρωπότητα έδωσε και συνεχίζει να δίνει μια τεράστια μάχη. Πέραν των ανθρωπίνων ζωών, οι απώλειες πολλές και παράπλευρες. Ισχυρό το πλήγμα που δέχτηκε και η οικονομία, τα αποτελέσματα του οποίου, σύμφωνα και με τους οικονομολόγους ήδη έχουν λυγίσει επιχειρήσεις και όχι μόνο. Για τα επόμενα ίσως χρόνια, οι προβλέψεις κάθε άλλο παρά ευοίωνες προμηνύονται, καθότι οι οικονομικές επιπτώσεις δεν θα λάβουν τέλος ταυτόχρονα με το τέλος της πανδημίας, όταν αυτό έρθει.
Οι εργαζόμενοι είναι ήδη οι πρώτοι αποδέκτες των συνεπειών. Μειώσεις μισθών (κάποιες από τις οποίες έχουν ήδη ανακοινωθεί σε εταιρείες), απολύσεις, περιορισμένες θέσεις εργασίας στο άμεσο μέλλον, παγοποίηση ανοίγματος επιχειρήσεων, κλείσιμο ήδη ιστάμενων και αύξηση του ποσοστού ανεργίας. Όλη αυτή η αβεβαιότητα θα πυροδοτήσει φαινόμενα όπως αυτό του εργασιακού εκφοβισμού, είτε στην κατιούσα του μορφή (από τον προϊστάμενο προς τον υφιστάμενο), είτε στην οριζόντια μορφή (εργαζόμενος εναντίον εργαζομένου).
Το επόμενο χρονικό διάστημα αναμένεται να είναι πολύ δύσκολο για όλους. Ο εργασιακός τομέας έχει πληγεί και θα πληγεί ακόμη περισσότερο. Ο εργασιακός εκφοβισμός αναμένεται να αυξηθεί. Είναι σημαντικό να διασφαλιστεί ότι ο εργαζόμενος δεν θα αναγκαστεί να «αποδεχτεί αγόγγυστα» την κατάσταση αυτή, επειδή θα θέτει ως προτεραιότητά του την ανάγκη του για επιβίωση.
Η Δωρίτα Μαρκαντώνη είναι Εκπαιδευτικός – Συγγραφέας – MSc in Leadership and Management in Education – Εισηγήτρια σε θέματα Σχολικού Εκφοβισμού
