Η παγκόσμια ημέρα θεάτρου 27 Μαρτίου με βρήκε να κάνω την βόλτα μου στην περιοχή Southbank του Λονδίνου ανάμεσα στα πλήθη των Λονδρέζων που έσπευσαν να απολαύσουν τον μεσημεριανό ήλιο. Σε ένα αισιόδοξο κλίμα καθώς όλοι περιμένουν το μεγάλο άνοιγμα στις 12 του Απρίλη κατά το οποίο θα μπορούν οι κάτοικοι της Αγγλίας να απολαύσουν κομμάτια της ζωής που χάσανε, πέρασα έξω από το Εθνικό θέατρο και το θέατρο Shakespeare’s Globe. Οι δυο αυτοί οργανισμοί, στολίδια του θεατρικού γίγνεσθαι του Ηνωμένου Βασιλείου, ανακοίνωσαν την επανεκκίνηση τους, ο πρώτος στις 2 Ιούνη και ο δεύτερος στις 19 Μάη. Έχουν αμφότεροι πληγεί ανεπανόρθωτα αντικατοπτρίζοντας αυτό που ακριβώς συμβαίνει σε όλους όσους εργάζονται στο θέατρο και γενικότερα στις Τέχνες.
Κατά την περίοδο της πανδημίας μια νέα δίοδος καλλιτεχνικής επικοινωνίας άνοιξε μέσω της διαδικτυακής παρακολούθησης θεατρικών παραστάσεων, μουσικών εκδηλώσεων, όπερας, μπαλέτου ακόμα και εκκλησιαστικών λειτουργιών που μας έδωσε να καταλάβουμε πως η ανθρώπινη φύση έχει μάθει να αγωνίζεται και να συνεχίζει με κάθε τρόπο να δημιουργεί. Φυσικά η εμπειρία δεν είναι η ίδια αλλά σίγουρα είναι μια εμπειρία που εξυπηρέτησε την ανάγκη μας για μια κάποιου είδους επαφή και την ανάγκη για μια καλλιτεχνική έκφραση. Δεν είναι τυχαίο που οι παραπάνω οργανισμοί έχουν πια ενσωματώσει στο θερινό τους πρόγραμμα και ζωντανή μετάδοση κάποιων παραστάσεων τους παρουσία κοινού. Δεν είναι τυχαίο που πολλοί αναζητήσαμε δρόμους διαφυγής παρακολουθώντας μια παράσταση του Broadway, του West-End, της Comédie Française και άλλων μεγάλων οργανισμών που έσπευσαν να γεμίσουν τα καλλιτεχνικά μας κενά.
Όντας για 8 συναπτά έτη μέλος της κριτικής επιτροπής των υποψηφίων του Royal Central School of Speech and Drama, φέτος ήρθαμε αντιμέτωποι για πρώτη φορά με την εξ αποστάσεως ακρόαση. Με άλλα λόγια οι υποψήφιοι ανεβάζουν τους δυο προς εξέταση μονολόγους τους στις ψηφιακές πλατφόρμες YouTube ή Vimeo και εμείς καλούμαστε να αποφασίσουμε για το αν είναι ικανοί ή όχι να φοιτήσουν στη σχολή. Αφενός ακούγεται άδικο να εξετάσεις κάποιον υποψήφιο χωρίς να έχεις την δυνατότητα να του ζητήσεις να δοκιμάσει διαφορετικούς τρόπους προσέγγισης, αφετέρου δεν υπάρχει άλλος τρόπος για να διαγωνιστείς. Οπότε η επιλογή είναι δική σου. Ή προσαρμόζεσαι και σου δίνεται η ευκαιρία απ’ όποιο σημείο του πλανήτη βρίσκεσαι να διαγωνιστείς ή μπορείς να περιμένεις να περάσει η πανδημία και να διαγωνιστείς δια ζώσης σε βάθος χρόνου, χωρίς να γνωρίζεις βέβαια πότε θα έρθει αυτό…
Ένας δάσκαλος μου στο θέατρο Τέχνης της Μόσχας μας έλεγε προφητικά πριν πολλά χρόνια πως το επάγγελμα του ηθοποιού θα είναι το πιο ακριβοπληρωμένο στο μέλλον καθώς όλη μας η ζωή θα έχει αυτοματοποιηθεί. Νομίζω πως δεν έχω ακούσει πιο σοφά λόγια. Είμαι ευγνώμων στην τεχνολογία που μου έδωσε την δυνατότητα να ταξιδέψω σε όλες αυτές τις παραστάσεις του πλανήτη, αλλά και μου δίνει την δυνατότητα να συνεχίζω να διδάσκω τους μαθητές και φοιτητές μου, σε Ελλάδα και Ηνωμένο Βασίλειο, αδιάλειπτα εδώ και ένα χρόνο. Αισθάνομαι, όμως, και πολύ ‘άτυχος’ που δεν μπόρεσα να εξερευνήσω έναν ακόμα θεατρικό ρόλο. Γι’ αυτούς τους λόγους, είμαι πια απόλυτα βέβαιος, πως δεν υπάρχει τίποτε που μπορεί να συγκριθεί με ένα ζωντανό καλλιτεχνικό δρώμενο. Το να μπορέσεις να είσαι παρών όταν λαμβάνει χώρα μια θεατρική παράσταση, να μπορέσεις να αφουγκραστείς την αγωνία του κάθε χαρακτήρα, να μπορέσεις να κοιτάς στα μάτια τους ηθοποιούς όταν διαδραματίζουν τους ρόλους τους, αλλά και το πιο σημαντικό να μπορείς να ταξιδεύεις μαζί τους σε κόσμους μαγικούς που δεν τους χωράει ο νους. Αυτή είναι και η μαγεία του θεάτρου η ‘κοινωνία’ προσώπων που έχει ως βαθιά ρίζα της, την αλήθεια της ανθρώπινης φύσης. Αυτό είναι που μας έλειψε, αυτό είναι που λαχταράμε και το αναζητάμε πλέον όλο και πιο έντονα. Και για να είμαστε επίκαιροι: όπως το εμβόλιο θωρακίζει το σώμα από την ασθένεια έτσι και το θέατρο θρέφει την ψυχή. Μόνον έτσι. Χωρίς αυτό είμαστε ημιτελείς, ανολοκλήρωτοι.
Ας ελπίσουμε πως το θέατρο θα μας ξαναφέρει γρήγορα κοντά και θα μας κάνει να τινάξουμε από πάνω μας το τραύμα της αυτοαπομόνωσης, βιώνοντας ξανά τα λόγια του Βασιλιά Ληρ στον Σαίξπηρ…
‘Έτσι θα ζούμε, θα προσευχόμαστε, θα τραγουδούμε, θα λέμε παλιά παραμύθια, θα γελούμε…και θα εξηγούμε τα μυστήρια των πραγμάτων σαν να ήμασταν έμπιστοι του Θεού.’
Ο Κωνσταντίνος Καβακιώτης ζει και εργάζεται στο Λονδίνο ως ηθοποιός, διευθύνει το studio υποκριτικής DramaClasses London και είναι ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Mazi Theatre. Είναι μέλος της κριτικής επιτροπής των υποψηφίων στο Royal Central School of Speech and Drama του Λονδίνου και είναι λέκτορας Υποκριτικής στο Τμήμα Μουσικής Επιστήμης και Τέχνης του Πανεπιστημίου Μακεδονίας.
