Στις 7 Μαΐου 2022 ανακοινώθηκε από την Αρχή Ασφάλειας Υγείας του Ηνωμένου Βασιλείου το πρώτο περιστατικό Ευλογιάς των Πιθήκων που ήταν εισαγώμενο. Στις 14 Μαϊου 2022, ανακοινώθηκαν 2 ακόμη περιστατικά που ζούσαν στο ίδιο σπίτι, χωρίς όμως ιστορικό ταξιδιού ή επαφής με το εισαγώμενο περιστατικό. Στις 16 Μαϊου 2022 ακόμη 4 περιστατικά ανακοινώθηκαν, που και αυτά δεν είχαν ιστορικό ταξιδιού ή επαφής με το εισαγώμενο περιστατικό ή τα περιστατικά της 14ης Μαϊου 2022. Όλα τα 4 περιστατικά της 16ης Μαϊου ήταν άνδρες που ανήκαν στην κατηγορία Ανδρών που κάνουν σεξ με Άνδρες. Επιπρόσθετα, στις 18 Μαΐου 2022, η Πορτογαλία ανακοίνωσε 5 επιβεβαιωμένα περιστατικά Ευλογιάς των Πιθήκων και περισσότερα από 20 ύποπτα περιστατικά. Όλα τα περιστατικά ήταν ανάμεσα σε νεαρούς άνδρες. Μέχρι τις 8 Ιουνίου 2022, έχουν διαγνωσθεί 1.177 κρούσματα παγκοσμίως, από τα οποία τα 704 σε 18 χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Περιοχής.
Η Ευλογιά των Πιθήκων είναι μια ιογενής νόσος. Η μετάδοσή της στον άνθρωπο μπορεί να γίνει με επάφή με μολυσμένα ζώα ή μολυσμένο άνθρωπο, ή με ανθρώπινα εκκρίματα/υγρά που εμπεριέχουν τον ιό. Η μετάδοση από άνθρωπό σε άνθρωπο γίνεται κυρίως μέσω μεγάλου μεγέθους σταγονιδίων. Επειδή τα μεγάλου μεγέθους σταγονίδια δεν μπορούν να ταξιδέψουν μακριά, απαιτείται παρατεταμένη έκθεση πρόσωπου με πρόσωπο. Ο ιός μπορεί επίσης να εισέλθει στο ανθρώπινο σώμα μέσω υγρών του σώματος, από τις δερματικές εστίες του εξανθήματος ή με έμμεση επαφή δερματικών εστιών. Κυρίως όμως η μετάδοση γίνεται με στενή επαφή. Αυτό εξηγεί γιατί τα περισσότερα κρούσματα αφορούν άνδρες που κάνουν σεξ με άνδρες.
Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν πυρετό, πονοκέφαλο, μυαλγίες, οσφυαλγία, πρήξιμο των λεμφαδένων, ρίγος και καταβολή δυνάμεων. Τυπικά ένα δερματικό εξάνθημα αναπτύσσεται που ξεκινά από το πρόσωπο και στη συνέχεια εξαπλώνεται σε άλλα μέρη του σώματος περιλαμβανομένων και των γεννητικών οργάνων. Σημειώνουμε, πως ο πρόσφατος εντοπισμός περιστατικών ανάμεσα σε Άνδρες που κάνουν σεξ με Άνδρες οι εστίες του εξανθήματος επικεντρώνονται στα γεννητικά όργανα και την περιοχή του πρωκτού. Το εξάνθημα αναπτύσσει διάφορα στάδια, και μπορεί να μοιάζει με ανεμοευλογιά ή σύφιλη, πριν τελικά δημιουργήσει μια φουσκαλίδα/πληγή, που τελικά επουλώνεται. Όλες οι δερματικές εστίες αναπτύσσονται ταυτόχρονα εν αντιθέσει με την ανεμοβλογιά και τη σύφιλη.
Ο χρόνος επώασης είναι τυπικά 6 με 16 ημέρες, αλλά μπορεί να φτάσει και 21 ημέρες. Όταν οι φουσκαλίδες επουλωθούν το άτομο δεν μεταδίδει.
Η κλινική διαδρομή της Ευλογιάς των Πιθήκων είναι συνήθως ελαφριά. Υπάρχουν δύο διαφορετικά στελέχη του ιού της ευλογιάς των πιθήκων: το στέλεχος της Δυτικής Αφρικής, που εντοπίζεται σε όλες τις περιπτώσεις που ανακοινώθηκαν στην Ευρώπη, έχει θνητότητα της τάξης του 3.6% και το στέλεχος του Κονγκό (της Κεντρικής Αφρικής) με θνητότητα της τάξης του 11%. Η θνητότητα είναι ψηλότερη μεταξύ των παιδιών και νεαρών ενηλίκων, τα δε ανοσοκατασταλμένα άτομα κινδυνεύουν να νοσήσουν βαριά. Οι περισσότεροι ασθενείς αναρρωνύουν μέσα σε μερικές εβδομάδες. Οι ομάδες υψηλού κινδύνου είναι κυρίως τα παιδιά, οι έγκυες γυναίκες και τα ανοσοκατασταλμένα άτομα.
Τα περιστατικά απομονώνονται και εντοπίζονται οι άμεσες επαφές. Αν το εμβόλιο για την Ευλογιά είναι διαθέσιμο σε μια χώρα μπορεί να χορηγηθεί σε ψηλού κινδύνου άμεσες επαφές αφού γίνει αξιολόγηση του ωφέλους έναντι του κινδύνου. Για άτομα που νοσούν βαριά μπορεί να χρησιμοποιηθεί αντιϊκή θεραπεία με εγγεγραμένα αντιϊκά φάρμακα.
Ο κίνδυνος εξάπλωσης της νόσου στην κοινότητα είναι πολύ περιορισμένος και η πιθανότητα μιας πανδημίας πολύ απομακρυσμένη επειδή ο τρόπος μετάδοσης δεν επιτρέπει την ταχεία εξάπλωση του ιού.
Δρ Μιχάλης Βωνιάτης, MD, MA (Leeds), Ιατρός-Υγιεινολόγος-Επιδημιολόγος
