Με αφορμή την υποβολή υποψηφιοτήτων στις 24 Απριλίου2024 για τις επερχόμενες εκλογές της 9ης Ιουνίου 2024 για την εκλογή των εθνικών αντιπρόσωπων στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, επιχειρείται πιο κάτω μια συνοπτική αναφορά για την ιστορία και την εξέλιξη των αρμοδιοτήτων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Τονίζεται ότι η εξέλιξη των αρμοδιοτήτων και του ρόλου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου κατέδειξε στην πορεία της λειτουργίας του φαντασμαγορική πορεία, καθιστώντας το σήμερα, ένα από τους βασικούς θεσμικούς πυλώνες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μαζί με το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η ιστορία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ξεκινά με την Κοινή Συνέλευση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Άνθρακα και Χάλυβα (ΕΚΑΧ) και οι πρώτες άμεσες ευρωπαϊκές εκλογές έγιναν το 1979. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει συνδράμει σε ιδιαίτερα μεγάλο βαθμό στην διαδικασία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, ενώ στη βάση της Συνθήκης της Λισαβόνας έχει καθιερωθεί συνεργασία με τα Εθνικά Κοινοβούλιο, αναπτύσσοντας μέσα συνεργασίας προκειμένου να καθιερωθεί αποτελεσματικός δημοκρατικός έλεγχος της ευρωπαϊκής νομοθεσίας.
Στην παρούσα του σύνθεση το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αποτελείται από 705 Ευρωβουλευτές που εκλέγονται με άμεση και καθολική ψηφοφορία, ενώ οι βουλευτές δεν οργανώνονται με βάση την εθνική τους καταγωγή αλλά στη βάση της πολιτικής τους τοποθέτησης, συμμετέχοντας σε πολιτικές ομάδες που για να δημιουργηθούν απαιτούν την συμμετοχή 23 ευρωβουλευτών που πρέπει να εκπροσωπούν τουλάχιστον το ένα τέταρτο του συνόλου των κρατών – μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στην παρούσα φάση υπάρχουν 7 πολιτικές ομάδες (Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα, Προοδευτική Συμμαχία των Σοσιαλιστών και Δημοκρατών, Renew Europe Group, Ομάδα των Πρασίνων / Ευρωπαϊκή Ελεύθερη Συμμαχία, Ευρωπαίοι Συντηρητικοί και Μεταρρυθμιστές, Ομάδα Ταυτότητας και Δημοκρατίας, Ομάδα της Αριστέρας), ενώ οι ευρωβουλευτές που δεν ανήκουν στις πολιτικές ομάδες ανήκουν στους μη εγγεγραμμένους βουλευτές.
Η λειτουργία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου εδράζεται στο έργο που παράγουν οι 27 Επιτροπές που υπάρχουν και οι οποίες προετοιμάζουν το έργο των Συνόδων της Ολομέλειας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Μια από τις κεντρικότερες δράσεις του Κοινοβουλίου είναι η έγκριση του Προϋπολογισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ως επίσης και η έγκριση των Ευρωπαίων Επιτρόπων στη βάση συγκεκριμένων, αναλυτικών διαδικασιών.
Η νομική βάση των εξουσιών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου εδράζεται στα Άρθρα 223 έως 234 και 314 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ) και αυτές περιλαμβάνουν εξουσίες συνταγματικού χαρακτήρα και εξουσίες κύρωσης, συμμετοχή στη νομοθετική διαδικασία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μεταξελισσόμενη από μια αποκλειστικώς γνωμοδοτική συμμετοχή στη διαδικασία συναπόφασης με ίσους όρους με το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο με την έναρξη ισχύος της Συνθήκης της Νίκαιας, εξουσίες προϋπολογισμού, έλεγχο της εκτελεστικής εξουσίας, δικαίωμα προσφυγής ενώπιον του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, εξέταση του δικαιώματος αναφοράς από πολίτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, την διοργάνωση ακροάσεων στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πρωτοβουλίας Πολιτών στη βάση του Κανονισμού (ΕΕ) 2019/788 και τον διορισμό του Ευρωπαίου Διαμεσολαβητή στη βάση του Άρθρου 228 της ΣΛΕΕ.
Του Δρα Αντώνη Στ. Στυλιανού, Λέκτορα Νομικής στο Πανεπιστήμιο Λευκωσίας, LL.B Law (Bristol), Ph.D in Law – International Law and Human Rights (Kent), Διευθυντής Μονάδας Νομικής Κλινικής Πανεπιστημίου Λευκωσίας.
