Η 24η Αυγούστου 2022 σηματοδοτεί ένα τραγικό ορόσημο στον πόλεμο της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας που ξεκίνησε στις 24 Φεβρουαρίου 2022, με την συμπλήρωση έξι μηνών εχθροπραξιών στο έδαφος της Ουκρανίας. Οι επιπτώσεις του πολέμου είναι ιδιαίτερα σοβαρές για την παγκόσμια τάξη πραγμάτων, αφού ήδη βιώνουμε την ενεργειακή κρίση, την αύξηση των πληθωριστικών τάσεων και τις ευρύτερες επιπτώσεις στην παγκόσμια και κυρίως την ευρωπαϊκή οικονομία που εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το ρωσικό φυσικό αέριο.
Αν και ενδεχομένως η Ρωσία να ανέμενε αρχικά μια γρήγορα επέλαση στην Ουκρανία και ανατροπή του δυτικόστροφου πολιτικού καθεστώτος της χώρας, η σθεναρή αντίδραση των Ουκρανών, η στήριξη που παρασχέθηκε σε αποστολή στρατιωτικού υλικού από την Δύση και σε κάποιο βαθμό οι κυρώσεις που τέθηκαν στη Ρωσία για την εισβολή της στην Ουκρανία, παρατείνουν τον πόλεμο σε αβέβαιο βάθος χρόνου επιτείνοντας την τραγικότητα των επιπτώσεων του πολέμου σε εσωτερικό και εξωτερικό επίπεδο, με τις απώλειες ζωών τόσο στο πεδίο της μάχης αλλά και εντός του άμαχου πληθυσμού, τον μεγάλο αριθμό εκτοπισθέντων Ουκρανών τόσο εντός της ίδιας της χώρας αλλά και σε τρίτες χώρες, την ολική καταστροφή πόλεων, υποδομών και βιομηχανιών και φυσικά την επισιτιστική, ενεργειακή και οικονομική κρίση που παρατηρείται τόσο εντός της χώρας όσο και εκτός των συνόρων της.
Η Ρωσία που προφανώς προετοιμαζόταν για την εισβολή της στην Ουκρανία – γεγονός που αποδεικνύεται από την συγκέντρωση πέραν των 100,000 στρατευμάτων στην παραμεθόριο με την Ουκρανία λίγες μέρες πριν την εισβολή της στις 24 Φεβρουαρίου 2022 – δεν αποκάλυψε τις προθέσεις και στόχους της αν και φυσικά εκ των δεδομένων που υπάρχουν στο πεδίο της μάχης αυτήν την στιγμή προφανώς εστιάζει στην πλήρη κατάληψη και έλεγχο της περιοχής του Ντονμπάς στην Ανατολική Ουκρανία, έχοντας ήδη προσαρτήσει την περιφέρεια της Κριμαίας από το 2014. Οι στόχοι αυτοί αφορούν κατά γενική εκτίμηση τόσο την χερσαία σύνδεση του Ντονμπάς με την Κριμαία, τον πλήρη έλεγχο της Αζοφικής Θάλασσας και τον μερικό έλεγχο τμήματος της Μαύρης Θάλασσας.
Στον πρώτο περίπου μήνα των εχθροπραξιών, μετά τις κυκλωτικές κινήσεις της Ρωσίας όσον αφορά στην πολιορκία της πρωτεύουσας της Ουκρανίας Κιέβου, η Ρωσία μετέβαλε τους μέχρι εκείνη την στιγμή αρχικούς στόχους της ως είχαν εκτιμηθεί, εστιάζοντας την προσοχή της σε ρωσόφωνες περιοχές της Ανατολικής Ουκρανίας. Περί τα τέλη Μάρτιου η Ρωσία, συνεχίζοντας πυραυλικές επιθέσεις στην κεντρική και δυτική Ουκρανία, μετέφερε το πεδίο μάχης στις περιοχές του Λουχάνσκ και του Ντόνετσκ, την ίδια στιγμή που προέλασε προς τις νότιες ακτές της Ουκρανίας, καταλαμβάνοντας την Μαριούπολη, την Μελιτόπολη και την Χερσώνα με τις σφοδρότατες μάχες που αποτυπώθηκαν στους τηλεοπτικούς μας δέκτες και στα διεθνή πρακτορεία ειδήσεων και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Έξι μήνες μετά ο έλεγχος που ασκεί η Ρωσία στις νότιες ακτές της Ουκρανίας και σε μέρος της ανατολικής Ουκρανίας αμφισβητείται, την ίδια στιγμή που υπάρχουν σημαντικές αντεπιθέσεις από πλευράς του ουκρανικού στρατού σε περιοχές που βρίσκονται υπό τον έλεγχο των ρωσικών στρατευμάτων. Οι μάχες σήμερα είναι μάχες χαρακωμάτων και πυροβολικού και εκτιμάται ότι θα συνεχιστούν με αυτόν τον ρυθμό, επιτείνοντας τον πόλεμο σε βάθος χρόνου, χωρίς άμεσες προοπτικές τερματισμού του ή επίλυσής του μέσω διπλωματικών οδών. Στην παρούσα φάση γίνεται διαχείριση της εξαγωγής σιτηρών, για παράδειγμα, από την Ουκρανία από λιμάνια στη Μαύρη Θάλασσα που δεν τελούν υπό τον έλεγχο της Ρωσίας, την ίδια στιγμή που σημειώνονται συνεχώς απώλειες ζωών στο πεδίο της μάχης.
Το επόμενο χρονικό διάστημα θα είναι κρίσιμο, λαμβάνοντας υπόψιν και την έλευση της φθινοπωρινής / χειμερινής περιόδου που χαρακτηρίζεται από βροχοπτώσεις, βαρύ χειμώνα και δημιουργία ελώδων καταστάσεων τόσο φυσικά όσο και σε γεωπολιτικό επίπεδο. Η αποτελμάτωση αυτή ενδεχομένως να αποδειχθεί κρίσιμη όσον αφορά στην έκβαση του πολέμου, με τις αντιμαχόμενες πλευρές να προχωρούν σε συντήρηση δυνάμεων, πολιορκίες πόλεων και περιφερειών και αποκοπή τους από τις γραμμές ανεφοδιασμού, ενώ οι επιπτώσεις για την παγκόσμια γεωπολιτική και γεωοικονομική τάξη πραγμάτων θα συνεχίσουν να εντείνονται.
Ο Δρ. Αντώνης Στ. Στυλιανού είναι Λέκτορας Νομικής στο Πανεπιστήμιο Λευκωσίας, LL.B Law (Bristol), Ph.D in Law – International Law and Human Rights (Kent), Διευθυντής Μονάδας Νομικής Κλινικής Πανεπιστημίου Λευκωσίας
