Βρισκόμαστε στην τελική φάση εξόδου από την πανδημία και στην προοδευτική αποκατάσταση μιας κάποιας κανονικότητας. Ωστόσο, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι βιώνουμε τον σκληρό Απρίλιο του 2021. Τούτη η περίοδος είναι και η πιο δύσκολη αφού παρά τα υποτιθέμενα αυστηρά περιοριστικά μέτρα, τα κρούσματα αυξάνονται παράλληλα με τις εισαγωγές στα νοσοκομεία, τις διασωληνώσεις ασθενών και τους θανάτους. Το Εθνικό Σύστημα Υγείας δοκιμάζεται παρά τις ηρωικές προσπάθειες των λειτουργών του και την εντυπωσιακή ενίσχυση του.
Οι πολίτες (και κυρίως η νέα γενιά) δεν συμμορφώνονται στα περιοριστικά μέτρα και οι ελεγκτικοί μηχανισμοί είναι αναποτελεσματικοί. Στην κοινωνία κυριαρχεί η κόπωση, η ανασφάλεια, η αβεβαιότητα, ο θυμός, ο φόβος, τόσο για την ατομική / οικογενειακή υγεία όσο και για τις απώτερες συνέπειες (κυρίως οικονομικές) της υγειονομικής κρίσης, καθώς και η δυσπιστία για την αποτελεσματικότητα των μέτρων. Θα επιχειρήσω βραχύλογα να κωδικοποιήσω τις απόψεις μου με τη διττή μου ιδιότητα, τόσο του λειτουργού υγείας αφού επί δεκαετίες υπηρέτησα το Εθνικό Σύστημα Υγείας ως Πανεπιστημιακός Ιατρός και παράλληλα βίωσα την πανδημία ως Δήμαρχος της πόλης των Ιωαννίνων όπου μοιραία η Δημοτική Αρχή έπρεπε άμεσα να αναδιατάξει τις προτεραιότητες της, να ενισχύσει τις κοινωνικές δομές του Δήμου και τις επιχειρήσεις της πόλης που πλήττονται από τα περιοριστικά μέτρα για την πρόληψη της πανδημίας και να διασφαλίσει την ομαλή λειτουργία του δήμου σε συνδυασμό με την προστασία των εργαζομένων του. Είμαι πεπεισμένος ότι το στοίχημα μπορεί να κερδηθεί με τον καθολικό εμβολιασμό που πρέπει να γίνει πανεθνικός στόχος. Η εξαιρετική οργάνωση των εμβολιαστικών κέντρων αποτελεί, παρά τα ευτυχώς λίγα παρατράγουδα, εγγύηση για την επιτυχία του εγχειρήματος.
Να επισημάνω σε αυτό το σημείο την ανεπαρκή διαχείριση αυτού του ζητήματος από την Ευρωπαϊκή Ένωση και τους θεσμούς της που καλούνται αυτή την ύστατη ώρα να υπερνικήσουν την άσκοπη γραφειοκρατία και να ανταποκριθούν γρήγορα και αποτελεσματικά στο καθολικό αίτημα του μαζικού εμβολιασμού των Ευρωπαίων πολιτών. Παράλληλα απαιτείται μικρότερη έκθεση στα ΜΜΕ των συναδέλφων μου που συμμετέχουν στις Επιτροπές Εμπειρογνωμόνων αφού συχνά η αδικαιολόγητη παρουσία τους σε αυτά με πολλές φορές διαφοροποιημένες απόψεις δίνει θολά μηνύματα στους πολίτες τα οποία κλονίζουν την εμπιστοσύνη τους στην επιστημονική κοινότητα και στα μέτρα που κάθε φορά εξαγγέλονται. Η διαρροή πληροφοριών στα αδηφάγα ΜΜΕ –πολλές φορές κατά τη διάρκεια των συνεδριάσεων-πλήττει την αξιοπιστία της επιστημονικής κοινότητας και υπονομεύει την τήρηση των μέτρων.
Έχω πολλές φορές τονίσει ότι σε κάθε περίπτωση πρέπει να ενημερώνονται έγκαιρα οι τοπικές κοινωνίες και οι τοπικοί φορείς. Οι τοπικοί άρχοντες γνωρίζουν καλύτερα από τις όποιες Επιτροπές τις συνθήκες και τις ιδιομορφίες των τοπικών κοινωνιών και μπορούν να συμβάλλουν στην αυστηρή τήρηση των μέτρων. Αρκεί να μη τα διαβάζουν σε ΜΜΕ κατά τη διάρκεια των συνεδριάσεων ή τα πληροφορούνται από δημοσιογράφους πριν καν αποφασισθούν.
Είναι πια κοινός τόπος ότι σε αυτή τη μεταβατική περίοδο είναι απαραίτητη η λήψη ευέλικτων μέτρων που θα ενισχύουν την κοινωνική συνοχή , τη ψυχική ισορροπία των πολιτών και την οικονομία και προφανώς δεν θα αυξάνουν τον κίνδυνο μετάδοσης του ιού. Για παράδειγμα το υπό αυστηρούς κανόνες άνοιγμα του λιανεμπορίου δεν θα οδηγήσει σε αύξηση των κρουσμάτων. Το άνοιγμα καφενείων-καφετεριών-εστιατορίων σε εξωτερικούς χώρους (με τη βελτίωση των καιρικών συνθηκών) και με αυστηρούς κανόνες, επίσης μπορεί να βοηθήσει στη μείωση της συγκέντρωσης ατόμων (κυρίως νεαρής ηλικίας) σε πλατείες ή άλλους κοινόχρηστους χώρους χωρίς καμία τήρηση των περιοριστικών μέτρων. Αυτό αποτελεί σήμερα σε όλη τη χώρα τον κανόνα και ενδεχόμενα διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην μη υποχώρηση της πανδημίας. Το ίδιο ισχύει και για το χρόνο παραμονής σε εξωτερικούς χώρους ή σε απαγορεύσεις εισόδου σε ορισμένους από αυτούς.
Είναι προφανές ότι τα μέτρα που λαμβάνονται πρέπει να μπορούν να περιφρουρηθούν με αυστηρότητα. Είμαστε όλοι μάρτυρες όλο αυτό το χρονικό διάστημα μέτρων που δεν εφαρμόζονται ή εφαρμόζονται σε περιορισμένη κλίμακα, γεγονός που δημιουργεί αντιδράσεις στις τοπικές κοινωνίες. Πιστεύω ακράδαντα ότι μέτρα που δεν μπορούν να εφαρμοστούν δεν πρέπει να λαμβάνονται. Τα καταφέραμε υποδειγματικά την πρώτη φάση της πανδημίας πολύ καλύτερα από πιο οργανωμένες ευρωπαϊκές κοινωνίες με καλύτερα συστήματα υγείας. Λειτούργησε αποτελεσματικά η ενότητα των πολιτών, η ψυχραιμία τους, η οργάνωση του κρατικού μηχανισμού με ευελιξία και αποτελεσματικότητα. Η επιτυχής αντιμετώπιση του πρώτου κύματος της πανδημίας συνοδεύθηκε από τη συλλογική μας αυτοεκτίμηση, ένα πολύτιμο εφόδιο για τη συνέχεια.
Η παράταση της πανδημίας και ιδιαίτερα το τρίτο κύμα που βιώνουμε κλόνισε την εμπιστοσύνη των πολιτών, υπονόμευσε την απαραίτητη ενότητα και ομοψυχία, ναρκοθέτησε την επιτυχή διαχείριση της πανδημίας και τις συνέπειες της. Ωστόσο, αυτή την κρίσιμη περίοδο και με την ευκαιρία του εορτασμού των 200 χρόνων από την Επανάσταση του 1821 στο πλαίσιο του γόνιμου αναστοχασμού για την πολυκύμαντη και κατά βάση επιτυχή πορεία μας είναι η ώρα, όπως ο ακριβός φίλος Σταύρος Ζουμπουλάκης πρόσφατα τόνισε, να οικοδομήσουμε μια ήρεμη αυτοπεποίθηση που τόσο μας λείπει και με αυτή να πορευτούμε τούτες τις δύσκολες ώρες όντας σίγουροι ότι, όπως πάντα, με κόπους και θυσίες θα τα καταφέρουμε.
Και ένα τελευταίο σχόλιο για το Εθνικό Σύστημα Υγείας. Μετά το τέλος της πανδημίας νομίζω ότι ήρθε η ώρα για μια συζήτηση ουσίας για την αναμόρφωση σε νέες βάσεις ενός πραγματικά Δημόσιου Εθνικού Συστήματος Υγείας που να είναι σε θέση άμεσα και αποτελεσματικά να αντιμετωπίζει όλες τις προκλήσεις, ο κορωνοϊός είναι μια από αυτές.
Ο Μωυσής Ελισάφ είναι Δήμαρχος Ιωαννίνων
