Στην τελευταία σύνοδο του Συμβουλίου Μεταφορών της Ευρωπαϊκής Ένωσης εγκρίθηκε η κοινή θέση των ευρωπαίων Υπουργών Μεταφορών για τις τρις νομοθετικές προτάσεις της δέσμης Fit for 55, που αφορά στην δέσμευση της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την επίτευξη των στόχων της σε σχέση με την κλιματική αλλαγή και ειδικότερα την μείωση των καθαρών εκπομπών αερίου του θερμοκηπίου κατά τουλάχιστον 55% έως το 2030 και ουδέτερο ισοζύγιο άνθρακα μέχρι το 2050. Οι τρεις νομοθετικές προτάσεις που εγκρίθηκαν ως γενική προσέγγιση από το Συμβούλιο αφορούν στον τομέα των μεταφορών (υποδομές εναλλακτικών καυσίμων, AFIR, FuelEU Maritime και ReFuelEU Aviation).
Στον τομέα της ναυτιλίας και των λιμενικών δραστηριοτήτων σχετικές είναι οι θέσεις σε σχέση με τις υποδομές εναλλακτικών καυσίμων (AFIR – Alternative Fuels Infrastructure) και FuelEU Maritime. Ειδικότερα, όσον αφορά στις υποδομές εναλλακτικών καυσίμων ο στόχος της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι η εξασφάλιση ενός ικανού δικτύου υποδομών που να παρέχουν τον ανεφοδιασμό πλοίων με εναλλακτικά καύσιμα, ως επίσης και η παροχή εναλλακτικών λύσεων αντί της χρήσης κινητήρων όταν αυτά είναι ελλιμενισμένα. Το δίκτυο αυτό πρέπει να είναι εύχρηστο και διαλειτουργικό εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι βασικοί στόχοι της πρότασης της Επιτροπής παραμένουν, όμως με τη γενική προσέγγιση του Συμβουλίου τροποποιούνται ορισμένες της πτυχές. Να υπενθυμίσουμε ότι προς τούτο ιδιαίτερα σημαντικός ήταν ο ρόλος της Κύπρου, που μέσω του Υπουργού Μεταφορών, Επικοινωνιών και Έργων, κατάφερε να προσαρμοστούν οι απαιτήσεις της Επιτροπής ούτως ώστε αυτές να συνάδουν με τα χαρακτηριστικά των επιμέρους κρατών, την ποικιλομορφία των επιτόπιων καταστάσεων και το ύψος των επενδύσεων που πρέπει να είναι ανάλογες με τις ανάγκες. Επιπρόσθετα, η γενική προσέγγιση του Συμβουλίου θέτει σε πλήρη συνοχή τις προτάσεις για τα AFIL και FuelEUMaritime που αφορούν στην από ξηράς παροχή ηλεκτρικής ενέργειας εντός των λιμένων των κρατών – μελών.
Όσον αφορά στην πρόταση FuelEUMaritime υπενθυμίζεται ότι αυτή αφορά στην προώθηση της χρήσης ανανεώσιμων καυσίμων και καυσίμων χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών στις θαλάσσιες μεταφορές και ότι, σύμφωνα με την Επιτροπή, ο στόχος είναι η αύξηση της ζήτησης και η συνεπής χρήση των πιο πάνω στον τομέα της ναυτιλίας και η εξασφάλιση της ομαλής λειτουργίας της θαλάσσιας κυκλοφορίας χωρίς να δημιουργούνται στρεβλώσεις στην εσωτερική αγορά. Και σε αυτό το πλαίσιο διατηρούνται οι βασικοί στόχοι της πρότασης ως προβλήθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, τροποποιούνται, όμως, ορισμένες της πτυχές στη βάση της γενικής προσέγγισης του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου που αφορούν στις απαιτήσεις για την ηλεκτρική τροφοδότηση από την ξηρά, αποσαφηνίζουν τον ρόλο των εταιρειών, των ελεγκτών και των δημόσιων αρχών, αναθεωρήθηκαν οι ποινές και πρόστιμα και πολύ σημαντικό για την Κύπρο προστέθηκαν ορισμένες διατάξεις, περιορισμένης χρονικής διάρκειας, που λαμβάνουν υπόψη τις γεωγραφικές ιδιαιτερότητες των κρατών – μελών όσον αφορά τα μικρότερα νησιά και τις απομονωμένες περιοχές που εξαρτώνται οικονομικά σε μεγάλο βαθμό από τη συνδεσιμότητά τους.
Τα πιο πάνω αποτελούν ένα σημαντικό βήμα για την περαιτέρω προώθηση της συνολικής πρότασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την προσαρμογή στον στόχο για το 55% και το επόμενο βήμα είναι η έναρξη ενός τριμερούς διαλόγου μεταξύ της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για τις τελικές διαπιστώσεις και εγκρίσεις.
Ο Δρ. Αντώνης Στ. Στυλιανού είναι Λέκτορας Νομικής στο Πανεπιστήμιο Λευκωσίας, LL.B Law (Bristol), Ph.D in Law – International Law and Human Rights (Kent), Διευθυντής Μονάδας Νομικής Κλινικής Πανεπιστημίου Λευκωσίας
