Η πανδημία του κορωνοϊού έφερε στη επιφάνεια πολλά προβλήματα, όχι μόνο ιατρικής φύσεως τελικά αλλά κυρίως ψυχικής υγείας και ισορροπίας. Μέρα με τη μέρα βλέπουμε, ακούμε και μαθαίνουμε περιστατικά ιατρών και νοσηλευτών με μετατραυματικό στρες.
Δυστυχώς έχουν ήδη καταγράφει πολλά περιστατικά σωματικής και λεκτικής βίας, ανθρώπων που ξεσπούσαν πάνω στο προσωπικό γιατί βίωναν τις δικές τους δυσκολίες. Δεν ξέρουμε αν αναλογιστήκαν αργότερα ή ποτέ τις δυσκολίες που βίωνε το προσωπικό των μονάδων υγείας. Όσοι επαγγελματίες υγείας ερωτήθηκαν δήλωσαν πως όλοι βίωσαν τουλάχιστον ένα περιστατικό βίας τους τελευταίους 14 μήνες από ασθενείς ή συγγενείς τους.
Γιατροί που δουλεύουν 40 χρόνια στο εθνικό σύστημα υγείας δήλωσαν πως το τελευταίο εξάμηνο νιώθουν πιο δυσαρεστημένοι από ποτέ με την εργασία τους και τη συμπεριφορά του κόσμου. Οι έρευνες σε 1251 γιατρούς (πηγή το BMJ) έδειξαν πως τουλάχιστον το 30% των γιατρών ήταν θύμα λεκτικής βίας, είτε από ασθενή είτε από συγγενή τους. Ένα 5% έπεσε θύμα σωματικής βίας ή ξυλοδαρμού και 7% έπεσαν θύματα βίας εκτός του χώρου εργασίας ειδικά σε ουρές αναμονής στο σούπερ μάρκετ, καθώς οι εργαζόμενοι στο NHS είχαν συγκεκριμένες ώρες να ψωνίσουν με προτεραιότητα για να εξυπηρετηθούν στην εργασία τους.
Οι οικογενειακοί γιατροί έπρεπε να βλέπουν και να μιλούν τους ασθενείς τους μέσω βιντεοκλήσεων εν μέσω πανδημίας. Ένα ελάχιστο ποσοστό ασθενών το έβλεπαν δια ζώσης καθώς δεν υπήρχαν επαρκείς προστατευτικοί μηχανισμοί. Τουλάχιστον 30-40% των οικογενειακών ιατρών νοσήσαν από κορονοϊό και πάνω από 25 πέθαναν. Η λεκτική βία ακόμη χειρότερη γιατί είσαι ο πρώτος που θα έρθει σε επαφή μαζί τους και πολλά ιατρεία δέχτηκαν επιθέσεις και προκλήθηκαν ζημιές.
Από πολλούς ασθενείς θεωρείται φυσιολογικό να αντιδρούν έτσι γιατί πιέστηκαν, γιατί ήταν στο σπίτι τους για μεγάλο χρονικό διάστημα, γιατί δεν πήγαιναν στη δουλειά τους, γιατί δεν είχαν κοινωνικές συναναστροφές και για πολλούς άλλους λόγους. Πόσοι επαγγελματίες υγείας όμως έζησαν μια εμπόλεμη κατάσταση, έδωσαν την ψυχή τους, την υγεία τους για τους άλλους, στερήθηκαν τα παιδιά τους και την οικογένεια τους, κοιμήθηκαν μερόνυχτα μακριά από το σπίτι τους, έχασαν γιορτές, γενέθλια και οικογενειακές στιγμές. Άνισος πόλεμος…ήταν και παραμένει ένας πόλεμος με έναν εχθρό που γίνεται Αόρατος και σε χτυπά αλύπητα όταν δεν το περιμένεις.
Πολλοί γιατροί έγραψαν ελεύθερα τη γνώμη τους στο διαδίκτυο και δέχτηκαν εκφοβισμό και εξύβριση γιατί έπρεπε να πουν την αλήθεια για τη μάχη που δίνουν ακόμη με τον κορονοϊό. Κάποιοι θεωρούν σωστό να τους χλευάζουν και να τους κοροϊδεύουν, όταν εκείνοι κάθε μέρα βλέπουν μπροστά τους το θάνατο και τον ανθρώπινο πόνο.
Θα ήθελα πολλοί να σκεφτούν με πόσο πόνο στο κορμί και στην ψυχή πέφτεις στο κρεβάτι σου και αναρωτιέσαι αν τα έκανες όλα, αν θα τα καταφέρεις να τους κρατήσεις όλους στη ζωή, αν αντέχεις να μετρήσεις απώλειες….πόσα διλήμματα και αναπάντητα ερωτήματα. Τι να κάνεις όταν ο συνάδελφος σου σου λέει πως έχει αυτοκτονικές τάσεις; Πώς να προστατέψεις καλύτερα τον ίδιο αλλά και τους ασθενείς του; Πόσο επώδυνο να το αναφέρεις στις αρμόδιες υπηρεσίες;
Πόσοι νοσηλευτές κράτησαν το χέρι του ασθενούς τους για να μη νιώθει μοναξιά;
Πόσες θυσίες στο προσκέφαλο τους για να μην μας ξεφύγει κάτι και τον χάσουμε;
Πόσοι που με την κούραση και την αγωνία τους δεν έκαναν ούτε ένα λάθος στη χορήγηση φαρμάκων και ακολούθησαν τα πρωτόκολλα με αξιοθαύμαστη αφοσίωση. Πόσο επώδυνος ήταν αυτός ο χρόνος για όλους μας! Ο γιατρός πάντα δείχνει κατανόηση, ξεχνάει γιατί αυτό είναι το λειτούργημα του, να βοηθάει τον κόσμο, ακόμη κι εκείνους που εκ του ασφαλούς γράφουν ασύστολα εναντίον τους ξεδίνοντας πάνω σε ένα πληκτρολόγιο.
Η ελπίδα όλων μας είναι όχι μόνο να ξεπεράσουμε την πανδημία και να γίνουμε καλύτεροι άνθρωποι, απλώς να γίνουμε ουσιαστικά ανθρώπινοι μέσα στην κοινωνία που ζούμε με αλληλοϋποστήριξη και αλληλοσεβασμό.
Αφιερωμένο σε όλους τους γιατρούς και τους νοσηλευτές αλλά και όλο το προσωπικό που δίνουν καθημερινή μάχη για να βγούνε όσο πιο πολλοί ζωντανοί και υγιείς από την πανδημία.
Η Κική Σονίδου είναι Πρόεδρος του Ελληνικού Ιατρικού Συλλόγου στο Ηνωμένο Βασίλειο
