Το Συμβούλιο της Ευρώπης παρουσίασε σε Συνέδριο Υψηλού Επιπέδου που πραγματοποιήθηκε στη Ρώμη υπό την αιγίδα της Ιταλικής Προεδρίας του Συμβουλίου της Ευρώπης τη νέα του στρατηγική για τα δικαιώματα του παιδιού για την περίοδο 2022 – 2027. Το κεντρικό θέμα του Συνεδρίου ήταν «Πέραν από τον Ορίζοντα: Μια νέα εποχή για τα δικαιώματα του παιδιού» και στο συνέδριο παρουσιάστηκαν οι βασικές αρχές της νέας στρατηγικής. Υπενθυμίζεται ότι το Συμβούλιο της Ευρώπης εδώ και 16 χρόνια υιοθέτησε το πρόγραμμα «Χτίζοντας μια Ευρώπη για και με τα Παιδιά», εμβαθύνοντας έτσι στην προώθηση και στον σεβασμό των δικαιωμάτων του παιδιού, ενώ από το 2009 συνομολογεί στρατηγικές που καθοδηγούν τις ευρωπαϊκές και εθνικές δράσεις σε σχέση με τα δικαιώματα των παιδιών. Η πρώτη τέτοια στρατηγική υιοθετήθηκε το 2008 στην Στοκχόλμη (περίοδος 2009-2011), η δεύτερη στο Μονακό (περίοδος 2012-2015) και η τρίτη στη Σόφια (περίοδος 2016-2021).
Η παρούσα, τέταρτη, στρατηγική της Ρώμης (περίοδος 2021-2027) εμβαθύνει έτι περισσότερο την θεματολογία του Συμβουλίου της Ευρώπης σε σχέση με τα δικαιώματα του παιδιού και αποτελεί το πλέον σύγχρονο μέσο που καθοδηγεί το Συμβούλιο της Ευρώπης, τα 46 κράτη – μέλη του και τους διεθνείς και εθνικούς εταίρους τους στην επίτευξη έξι στρατηγικών στόχων για την προστασία και την προώθηση των δικαιωμάτων του παιδιού. Η αξία της στρατηγικής είναι ιδιαίτερα σημαντική αφού προσθέτει στο υφιστάμενο πλαίσιο προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ανταποκρίνεται στο σύγχρονο περιβάλλον και τις ανάγκες εξειδικευμένης προστασίας και προώθησης των δικαιωμάτων του παιδιού, εντοπίζοντας τα ζητήματα που πρέπει να αντιμετωπιστούν ούτως ώστε τα παιδιά να διάγουν τον βίο τους σε ένα ασφαλές περιβάλλον που να αναγνωρίζει, να προωθεί, να σέβεται και να προστατεύει τα δικαιώματά τους. Επιπρόσθετα, η παρούσα στρατηγική χαρακτηρίζεται από το γεγονός ότι πέραν των διαβουλεύσεων με τους σχετικούς παράγοντες (αντιπροσωπείες κυβερνήσεων, Μη-κυβερνητικών Οργανισμών, διεθνείς εμπειρογνώμονες κ.ο.κ.), στη συνομολόγηση της στρατηγικής συμμετείχαν 220 παιδιά μέσω μιας συμμετοχικής διαδικασίας.
Η Στρατηγική της Ρώμης συνδέει τους στόχους της με σχετικά άρθρα της Σύμβασης του ΟΗΕ για τα Δικαιώματα του Παιδιού, την Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου και τους Στόχους για την Βιώσιμη Ανάπτυξη του ΟΗΕ όπως ορίζονται στην «Ατζέντα 2030» ανταποκρινόμενη έτσι στον σημαντικό ρόλο του Συμβουλίου της Ευρώπης ως ενός από τους σημαντικότερους δρώντες σε ένα παγκόσμιο επίπεδο.
Η νέα στρατηγική του Συμβουλίου της Ευρώπης για τα παιδιά (2022-2027) εδράζεται σε έξι βασικούς πυλώνες προτεραιότητας για την διασφάλιση των δικαιωμάτων και των βέλτιστων συμφερόντων των παιδιών, ως επίσης και σε τρία διατομεακά θέματα που καλύπτουν οριζόντια τους έξι βασικούς πυλώνες που παρουσιάζονται στην στρατηγική. Όλοι οι βασικοί πυλώνες της νέας Στρατηγικής συνδέονται με τις τέσσερις γενικές αρχές που χαρακτηρίζουν την Σύμβαση του ΟΗΕ για τα Δικαιώματα του Παιδιού, ήτοι την αρχή της μη διάκρισης (Άρθρο 2), το βέλτιστο συμφέρον του παιδιού (Άρθρο 3), το δικαίωμα στη ζωή, την επιβίωση και την ανάπτυξη (Άρθρο 6) και τον σεβασμό για τις απόψεις του παιδιού (Άρθρο 12). Οι έξι βασικοί πυλώνες της Στρατηγικής αφορούν: 1) Την ελευθερία από κάθε μορφή βίας για όλα τα παιδιά∙ 2) τις ίσες ευκαιρίες και την κοινωνική ένταξη για όλα τα παιδιά∙ 3) την πρόσβαση σε και την ασφαλή χρήση στις τεχνολογίες για όλα τα παιδιά∙ 4) την φιλική δικαιοσύνη για όλα τα παιδιά∙ 5) να δίνεται ο λόγος σε κάθε παιδί, και∙ 6) τα δικαιώματα των παιδιών σε κρίσεις και σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης.
Ο έκτος βασικός πυλώνας της νέας Στρατηγικής είναι καινοτόμος και συμπεριλήφθηκε για πρώτη φορά στις Στρατηγικές του Συμβουλίου της Ευρώπης για τα Δικαιώματα του Παιδιού. Ο πυλώνας αυτός καλύπτει διάφορα ζητήματα που αφορούν στην εφαρμογή, τον σεβασμό και την προώθηση των δικαιωμάτων του παιδιού σε περιόδους κρίσεων και περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης, όπως είναι για παράδειγμα η κρίση της πανδημίας, οι κλιματικές αλλαγές, οι ένοπλες συγκρούσεις, η μετανάστευση και ο αναγκαστικός εκτοπισμός, ως επίσης και η πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας και οι επιπτώσεις στην ψυχική υγεία των παιδιών της κρίσης του Covid-19. Ο πυλώνας αυτός είναι ιδιαίτερα σημαντικός ειδικότερα λόγω του μαινόμενου πολέμου στην Ουκρανία και κατά την διάρκεια του Συνεδρίου του Συμβουλίου της Ευρώπης στη Ρώμη τονίστηκε η αναγκαιότητα προστασίας των παιδιών στην Ουκρανία με παρέμβαση της Πρώτης Κυρίας της Ουκρανίας.
Οι έξι βασικοί πυλώνες της Στρατηγικής της Ρώμης για τα Δικαιώματα του Παιδιού συνεπικουρούνται από τρεις διατομεακές ενότητες που αφορούν τον παράγοντα φύλου, την αρχή των μη διακρίσεων και την συμμετοχικότητα των παιδιών στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων. Η νέα Στρατηγική του Συμβουλίου της Ευρώπης είναι πρωτοποριακή και θα αποτελέσει το σημαντικότερο κείμενο αναφοράς για τα επόμενα χρόνια σε σχέση με την περαιτέρω προώθηση, σεβασμό και προστασία των δικαιωμάτων του παιδιού στην Ευρώπη και σε όλο τον κόσμο.
Ο Δρ. Αντώνης Στ. Στυλιανού, Λέκτορας Νομικής και Διευθυντής της Μονάδας Νομικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Λευκωσίας, συμμετείχε στο Συνέδριο Υψηλού Επιπέδου του Συμβουλίου της Ευρώπης στη Ρώμη ως κεντρικός ομιλητής ως διεθνής εμπειρογνώμονας στα δικαιώματα του παιδιού.
Ο Δρ. Αντώνης Στ. Στυλιανού είναι Λέκτορας Νομικής στο Πανεπιστήμιο Λευκωσίας, LL.B Law (Bristol), Ph.D in Law – International Law and Human Rights (Kent), Διευθυντής Μονάδας Νομικής Κλινικής Πανεπιστημίου Λευκωσίας
