Είναι αστικός μύθος, ότι όλοι οι άνθρωποι είναι ίδιοι. Ότι ξεκινούν ως άγραφος χάρτης και διαμορφώνονται από τις συνθήκες. Ουδέν αναληθέστερο.
Η εξέλιξη έχει προνοήσει, ώστε ο εγκέφαλος να αντιδρά στις διάφορες κατηγορίες ερεθίσματων του περιβάλλοντος (πχ ευχάριστα-ελκυστικά / δυσάρεστα-αποτρεπτικά) με προσαρμοστικούς τρόπους. Η ένταση της αντίδρασης δεν είναι ίδια σε όλους. Άλλοι την έχουν λιγότερο άλλοι περισσότερο ανεπτυγμένη. Είναι και αυτή ένα βιολογικό χαρακτηριστικό, που όπως όλα τα άλλα ( βάρος, ύψος κλπ) κατανέμεται στον πληθυσμό με ένα κανονικό τρόπο γύρω από τον μέσο όρο ( λίγοι αντιδρούν πολύ έντονα η σχεδόν καθόλου και οι περισσότεροι με τρόπο λιγότερο η περισσότερο μέτριο ). Τα κληρονομικά αυτά χαρακτηριστικά διαμορφώνονται βεβαίως από την παιδεία, την κουλτούρα και την προσωπική ιστορία του καθενός οδηγώντας στην διάπλαση των τύπων της προσωπικότητας. Εξ αυτών -παραδείγματος και μεγίστης απλουστεύσεως χάριν- θα ασχοληθούμε με μόνον με τους αγχώδεις, τους υπερκινητικούς και τους φανατικούς. Όχι τυχαία βέβαια. Είναι αυτοί, που ζορίζονται περισσότερο απ´αυτόν τον -πρωτόγνωρο για τις εν ζωή γενεές- καθαρό και πανταχού παρόντα κίνδυνο ζωής εκτός αυτών και την ανάγκη αντιμετώπισης του.
Ο αγχώδης: Σχεδόν όλοι όσοι με συμβουλεύτηκαν τα τελευταία χρόνια για προβλήματα άγχους και φοβιών μου ξανατηλεφώνησαν μετά την έναρξη της φασαρίας. Είναι δυνατόν, να είναι κανείς εκ γενετής αγχώδης, άρα εξ ορισμού άρρωστο- και θανατοφοβικός, και να μη τρομοκρατηθεί μέσα α) σε αυτήν την ατμόσφαιρα του γενικευμένου πανικού και β) σε αυτόν τον κατακλυσμό ειδήσεων κινδύνου θανάτου;
Έτσι ο αγχώδης έχει συνεχώς την εντύπωση του επικειμένου κινδύνου, αισθάνεται αβοήθητος και εκτεθειμένος. Εμφανίζει συνεπώς όλα τα γνωστά σωματικά φαινόμενα, που συνιστούν το συναίσθημα του φόβου, σφιξίματα δηλαδή παντού, ξηροστομία, αίσθημα παλμών, ζαλάδες, κλπ κλπ.
Ας μη ξεχνάμε λοιπόν ποτέ, ότι όσο κι αν μερικές φορές ενοχλεί με την γκρίνια του, ότι όσο κι αν θεωρείται κατά φαντασίαν ασθενής, ο αγχώδης υποφέρει πραγματικά.
Ένα όμως είναι βέβαιο, υποφέρει μεν , δεν κινδυνεύει δε. Δεν πρόκειται, να παραβεί τις υποδείξεις των Αρχών ούτε στο ελάχιστο, θα ακολουθήσει τα λόγια των ειδικών κατά κεραίαν, δίκην Βίβλου, θα το σκεφθεί δέκα φορές πριν κάνει ο,τιδήποτε εκτός απολύτως ασφαλούς περιβάλλοντος. Έχει κατά συνέπεια τις περισσότερες πιθανότητες, να παραμείνει υγιέστερος όλων!
Η στάση του απέναντι στον εμβολιασμό είναι συχνότατα θετική. Ακολουθεί τις υποδείξεις. Βέβαια υπάρχει και μια – μικρή- πιθανότητα, λόγω του εγγενούς φόβου και της ενστικτώδους αναβλητικότητας, να αναβάλλει συνεχώς το ραντεβού με το εμβόλιο, να διστάζει, να μην το αποφασίζει, χωρίς φυσικά να το απορρίπτει.
Ας τον βοηθήσουμε λοιπόν με τρόπο απλό: να επαναλαμβάνουμε όλες τις θετικές διαβεβαιώσεις των ειδικών, να δείχνουμε, συγγενείς και φίλοι, απόλυτα σίγουροι. Και εάν χρειασθεί, να κάνουμε και ένα τηλέφωνο στον γιατρό, που αγαπά και σέβεται παραδοσιακά.
Σε περίπτωση υποχρεωτικότητος του εμβολιασμού ο αγχώδης θα ανταποκριθεί θετικά. Ακούει τις εντολές.
Ο υπερκινητικός: εδώ τα πράγματα δυσκολεύουν. Αυτός από παιδί δεν μαζεύεται εύκολα. Μπορεί να είναι ευγενέστατος, μειλίχιος και καταφερτζής, αλλά αν αισθανθεί, ότι του πατιέται ο κάλος, έστω και τυχαία από γκαντεμιά, μπορεί να θυμώσει και άσχημα. Η μονοτονία είναι το χειρότερο του.
Άρα θέλει κόλπο. Κατ´ αρχάς να προσπαθήσει ο ίδιος – εφ´ όσον βέβαια έχει την στοιχειώδη αυτογνωσία- να προλάβει, ή έστω να μετριάσει, την αναπόφευκτη δυσφορία της απραξίας. Να μην υπάρξει καθόλου απραξία δηλαδή. Τούτο δεν είναι εύκολο, αλλά δεν είναι και αδύνατο. Μπορεί, να φέρει στο σπίτι την δουλειά ή – κυρίως- το χόμπι. Έστω ένα καινούριο χόμπι. Οι δικοί του – που, αν είναι και εξ αίματος συγγενείς, το ίδιο μικρόβιο θα έχουν- μπορούν, να προσφέρουν πολλά. Ιδέες, κουβέντες, σπιτικές δραστηριότητες, να ξεχνιέται η ώρα, να περνάει.
Ο υπερκινητικός είναι ατίθασος. Άρα δεν μπαίνει στην στρούγκα, άρα σε περιπτώσεις, σαν αυτήν που ζούμε, μπορεί, να κινδυνεύσει και να θέσει σε κίνδυνο. Είναι αυτός, που δεν θα παραβεί κατ´ ανάγκην τον νόμο, αλλά θα τον εξαντλήσει, προς όφελος του βέβαια.
Η ανταπόκριση του στον εμβολιασμό είναι συνήθως καλή. Η έντονη κοινωνικότητα του συνοδεύεται συνήθως από την ναρκισσιστική αντίληψη του ιδίου συμφέροντος, που ωθεί στην αυτοπροστασία.
Ο φανατικός: με κύριο χαρακτηριστικό την εμμονή, την φανατική προσήλωση και εγκύστωση σε συγκεκριμένους τρόπους ερμηνείας του περιβάλλοντος. Είναι ο τύπος χαρακτήρος, που απαντάται στα πολιτικά άκρα και στην θρησκοληψία. Εξ αυτών προέρχεται ο σκληρός πυρήνας των αντιεμβολιαστών. Η προσέγγιση τους μπορεί, να είναι μόνον κατασταλτική και περιοριστική.
Υπάρχει βέβαια και μια άλλη ομάδα του πληθυσμού, με χαμηλή εμβολιαστική κάλυψη. Οι άνθρωποι, που για λόγους ηλικίας, απομονωμένης κατοικίας, οικονομικούς, εκπαιδευτικούς, υγείας, ευρίσκονται στο κοινωνικό περιθώριο – μεταξύ των άλλων προβλημάτων- δεν είναι εύκολα δυνατόν, να εντοπισθούν, να κινητοποιηθούν και να εμβολιασθούν. Εξ ου και τα χαμηλά ποσοστά εμβολιασμών ακόμη και στις ευπαθείς ομάδες. Η έλλειψη συνεκτικού δικτύου πρωτοβάθμιας περίθαλψης, δηλαδή οικογενειακών ιατρών εμπιστοσύνης, επιτείνει το πρόβλημα. Εδώ απαιτείται ύπαρξη υπηρεσιών ενεργού αναζήτησης και προσέγγισης αυτών, που έχουν πράγματι ανάγκη. Η απάντηση ευρίσκεται στην λειτουργική διασύνδεση του ΟΠΕΚΑ με τις Κοινωνικές Υπηρεσίες των Δήμων και την οικοδόμηση μιας ενιαίως λειτουργούσης Υπηρεσίας σε όλη την χώρα.
Ο Δημήτρης Βαρτζόπουλος είναι βουλευτής της ΝΔ στη Β’ Θεσσαλονίκης
