Στα άδυτα…
Το θέμα δεν ήταν της κοινωνίας
Ούτε καταγραφικό, ούτε απογραφικό
Το θέμα ήταν πάντα αυστηρά προσωπικό
Γιάννης Τόλης, Λυπάμαι
Θέλω καταρχάς να δηλώσω ότι δεν ασχολούμαι με το αστυνομικό μέρος της υπόθεσης των θανάτων, πιθανόν δολοφονιών, των παιδιών στην Πάτρα κι ότι σεβόμενος απόλυτα το τεκμήριο αθωότητας δεν πρόκειται να αναφερθώ σε κανένα σημείο σε πρόσωπα. Η άποψή μου είναι καθαρά επιστημονική.
Στο χαώδες πεδίο των ‘ψυχικών διαταραχών’, με όλες τις ασάφειες που περιλαμβάνει ο όρος, εντάσσεται και ο εγκληματολογικός τύπος του ηθικού παράφρονα. Ο τύπος αυτός στερείται βασικών ηθικών συναισθημάτων και αισθημάτων φιλαλληλίας, δεν αναστέλει τις εγκληματικές του πράξεις λόγω οίκτου ή πόνου που προκαλεί στα θύματά του και διακρίνεται από σκληρότητα. Δεν είναι ψυχοπαθής, ούτε σε όλες τις κοινωνικές συμπεριφορές παρουσιάζει έντονες αποκλίσεις. Η παρορμητικού χαρακτήρα τέλεση του εγκλήματος δεν ελέγχεται απόλυτα από τη λογική αλλά έχει στοιχεία ειδικής νευρωτικής βίαιης, οιονεί – ενστικτώδους, αντίδρασης.
Η ηθική παραφροσύνη δεν αποτελεί αυτοτελή ψυχική νόσο και μολονότι οι έμμονες ιδέες που διακατέχουν τον δράστη καθιστούν δέσμια την ελευθερία βούλησής του,αυτός δεν έχει ακαταλόγιστο. Γνωρίζει το άδικο της πράξης αλλά δεν υπόκειται σε ηθικούς περιορισμούς.
Στην ουσία χαρακτηρίζεται από μία ηθική αλλοίωση που τον καθοδηγεί σε κυνικές αιτιολογήσεις στο όνομα απονομής μιάς ‘δικής του δικαιοσύνης’, η οποία αντιστοιχεί στη ‘δική του αλήθεια’, στον ‘δικό του κόσμο’. Η ισχυρή ψυχική του ώθηση σε συνδυασμό με την ηθική του αναλγησία διευκολύνουν το πέρασμα στην πράξη δίχως τύψεις κι ενοχές.
Επειδή συνήθως αυτές οι προσωπικότητες γίνονται ορατές μετά το έγκλημα κρίνω απαραίτητη την πρόβλεψη μίας Εγκληματολογικής[κι όχι μόνον Ψυχιατρικής] Πραγματογνωμοσύνης, ώστε να διερευνηθούν οι δρόμοι και οι τρόποι ωρίμανσης της εγκληματικής πράξης στην ηθική του συνείδηση.
Επειδή τα εγκλήματα που τελούν τέτοιοι τύποι είναι απρόβλεπτα κι ανεξήγητα προκαλούν φοβίες και ηθικούς πανικούς στην κοινή γνώμη.Από το σημείο όμως αυτό μέχρι τις κραυγές του όχλου για την εδώ και τώρα εφαρμογή του νόμου του Λιντς ή την ικανοποίηση του ‘περί δικαίου αισθήματος του λαού’ [sic] με την επαναφορά της θανατικής ποινής υπάρχει ένα τεράστιο κενό νομικού [κι όχι μόνον] πολιτισμού μιάς χώρας.
Ο Γιάννης Πανούσης είναι Καθηγητής Εγκληματολογίας και πρώην υπουργός Προστασίας του Πολίτη
