Η άρση των αντιδράσεων της Τουρκίας για την ένταξη των δυο βαλτικών χωρών – Σουηδίας και Φινλανδίας – στο ΝΑΤΟ αποτελεί ένα σημαντικό γεγονός με πολλές επιπτώσεις. Το παρασκήνιο της άρσης των αντιδράσεων της Τουρκίας θυμίζει σίγουρα ανατολίτικο παζάρι με την Τουρκία να λαμβάνει, εξ όσων διαφαίνεται, διάφορα ανταλλάγματα που φαίνονται στο προσκήνιο αλλά σίγουρα ενυπάρχουν και στο παρασκήνιο.
Η υπογραφή ενός τριμερούς μνημονίου μεταξύ Τουρκίας, Σουηδίας και Φινλανδίας αίρει ουσιαστικά τις ανησυχίες της Άγκυρας και ικανοποιεί τις απαιτήσεις της καταδεικνύοντας το ότι η Τουρκία μπορεί να διαπραγματεύεται και να κερδίζει σε ένα παγκόσμιο επίπεδο, θέτοντας υπό την αίρεση της αποδοχής των απαιτήσεών της τις αποφάσεις διεθνών / περιφερειακών οργανισμών, όπως είναι στην προκείμενη το Σύμφωνο της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας.
Το Μνημόνιο αναφέρεται στις βασικές αρχές της Συμμαχίας που αφορούν στην αλληλεγγύη των μελών της, την κοινή άμυνα και την σημασία της ασφάλειας των Κρατών – Μελών του ΝΑΤΟ, με ειδικές αναφορές στην καταπολέμηση της τρομοκρατίας και όλων των εκφάνσεών της που αποτελούν άμεση απειλή στην εθνική ασφάλεια των Συμμάχων και της διεθνούς ασφάλειας και ειρήνης. Σύμφωνα με το Μνημόνιο που υπογράφτηκε στην Μαδρίτη στο πλαίσιο της Συνόδου του ΝΑΤΟ, η Σουηδία και η Φινλανδία εκφράζουν την πλήρη στήριξη τους στην Τουρκία έναντι απειλών στην εθνική της ασφάλεια, δεσμευόμενες ότι δεν θα παράσχουν στήριξη στο YPG/PYD και την οργάνωση ΦΕΤΟ. Παράλληλα, η Σουηδία και η Φινλανδία αναγνωρίζουν το ΡΚΚ ως τρομοκρατική οργάνωση και δεσμεύονται όπως εμποδίζουν την δράση του και αυτές όλων των προεκτάσεών του.
Στο Μνημόνιο μεταξύ Τουρκίας, Σουηδίας και Φινλανδίας αναφέρεται επίσης ότι δεν υπάρχουν πλέον οποιεσδήποτε απαγορεύσεις στην πώληση / προμήθεια όπλων μεταξύ των υπογράφοντων μελών και ότι η διάθεση στρατιωτικού εξοπλισμού θα γίνεται σύμφωνα με τις σχετικές ρήτρες της Συμφωνίας του Ουάσιγκτον που εγκαθιδρύει το ΝΑΤΟ.
Σημαντική είναι επίσης η παράγραφος 8 του Μνημονίου που αναφέρεται στις πρακτικές δεσμεύσεις των συμβαλλομένων και περιλαμβάνουν την εγκαθίδρυση ενός δομημένου κοινού διαλόγου και την δημιουργία ενός μηχανισμού που θα εξυπηρετεί τις δεσμεύσεις που διαλαμβάνονται στο Μνημόνιο, την δράση όσον αφορά εκδόσεις υπόπτων για τρομοκρατία προς την Τουρκία και την διασφάλιση της συμμετοχής της Τουρκίας από πλευράς Σουηδίας και Φινλανδίας σε δράσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης που αφορούν στην ασφάλεια και την στρατιωτική συνεργασία.
Προφανώς οι πρόνοιες του πιο πάνω Μνημονίου αποτελούν ουσιώδεις απαιτήσεις της Άγκυρας ούτως ώστε να μην προέβαλλε βέτο στην ένταξη της Σουηδίας και της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ. Οι ρήτρες που αφορούν σε συνοπτικές διαδικασίες έκδοσης υπόπτων που η Τουρκία θεωρεί τρομοκράτες προφανώς και αποτελούν οπισθοδρόμηση όσον αφορά στον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, λαμβάνοντας υπόψη τις παραβιάσεις της Τουρκίας σε σχέση με βασικές αρχές των διεθνών και ευρωπαϊκών ανθρωπίνων δικαιωμάτων που αφορούν, μεταξύ άλλων στην ελευθερία του λόγου, το δικαίωμα στη δίκαιη δίκη και άλλα, ενώ το γεγονός ότι η Τουρκία φαίνεται να έχει επιβάλει τις θέσεις της σε ένα Οργανισμό όπως είναι το ΝΑΤΟ, έχοντας υπόψη την όλη στάση της Τουρκίας απέναντι σε ένα άλλο Κράτος – Μέλος του ΝΑΤΟ όπως είναι η Ελλάδα, μόνο ανησυχητικό είναι.
Ο Δρ. Αντώνης Στ. Στυλιανού είναι Λέκτορας Νομικής στο Πανεπιστήμιο Λευκωσίας, LL.B Law (Bristol), Ph.D in Law – International Law and Human Rights (Kent), Διευθυντής Μονάδας Νομικής Κλινικής Πανεπιστημίου Λευκωσίας
