Τα ζητήματα της πράσινης ανάπτυξης και της γαλάζιας οικονομίας είναι ουσιώδη για την μετεξέλιξη των εθνικών οικονομιών τόσο όσον αφορά ειδικά συγκεκριμένους τομείς, όπως είναι για παράδειγμα ο τομέας των ναυτιλιακών / λιμενικών δραστηριοτήτων αλλά και γενικότερα όσον αφορά το όφελος προς το ευρύτερο κοινωνικό σύνολο. Ειδικότερα όσον αφορά στην αναβάθμιση των υποδομών και τις βέλτιστες πρακτικές παραγωγικότητας για ένα «πράσινο μέλλον», αξίζει να τονιστεί εξ υπαρχής ότι τα λιμάνια αποτελούν τις πύλες της ανάπτυξης, του διεθνούς εμπορίου και της ναυτιλιακής ανάπτυξης και ευρισκόμενα στο επίπεδο της θάλασσας αποτελούν την πρώτη γραμμή για την κλιματική αλλαγή.
Τα λιμάνια και οι σχετικές τους δραστηριότητες αποτελούν ένα συνονθύλευμα δραστηριοτήτων, εταίρων, συνεργατών και της οικονομίας αλλά και της κοινωνίας. Για αυτόν ακριβώς τον λόγο αποτελούν τους ιδανικούς χώρους για την βιώσιμη ναυτιλιακή ανάπτυξη και πρωτοπορία, ειδικά όσον αφορά την γαλάζια οικονομία και την πράσινη ανάπτυξη. Ειδικότερα, η γαλάζια οικονομία αφορά στην βιώσιμη ανάπτυξη της οικονομίας που έχει σχέση με την θάλασσα και τους ωκεανούς και παρέχει κοινωνικά και οικονομικά οφέλη για τις παρούσες και τις μελλοντικές γενιές, επαναφέρει, προστατεύει και διαχειρίζεται το θαλάσσιο και παράκτιο οικοσύστημα και εδράζεται σε καθαρές τεχνολογίες, ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και την κυκλικότητα της οικονομίας και των λιμενικών δραστηριοτήτων.
Σχετικοί με τα πιο πάνω γεγονότα είναι τέσσερις στόχοι ως έχουν προσδιοριστεί από τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών και υιοθετηθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση που αφορούν στην βιομηχανία και τις υποδομές (SDG 9), στις δράσεις για τις κλιματικές αλλαγές (SDG 13), στην θαλάσσια ζωή (SDG 14) και στην δημιουργία συνεργειών (SDG 17). Ο αναβαθμισμένος ρόλος της Αρχής Λιμένων Κύπρου προσδιορίζεται από τα πιο πάνω σε όλους τους τομείς, είτε αυτοί αφορούν το επιχειρησιακό, ρυθμιστικό ή εποπτικό κομμάτι της δικαιοδοσίας της Αρχής, μέσω της ιδιοκτησίας των λιμανιών του Τόπου μας, της διαδικασίας εμπορικοποίησης και του μελλοντικού πλάνου ανάπτυξης λιμενικών εγκαταστάσεων και περιοχών.
Βασικός στόχος μας είναι το να καταστούν οι τομείς των λιμενικών ζητημάτων περισσότερο βιώσιμοι, ανθεκτικοί και καλύτερα προετοιμασμένοι σε μελλοντικές προκλήσεις αλλά και στις προσκλήσεις του μέλλοντος που αναφύονται μέσα από τις ευκαιρίες της πράσινης, της γαλάζιας και της ψηφιακής μετάβασης. Αξίζει να τονιστεί ότι το πιο πάνω αποτελεί κεντρικό άξονα του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας μέσω του σχεδίου Επόμενη Γενιά ΕΕ (Next GenerationEU), στο πλαίσιο του νέου Πολυετούς Δημοσιονομικού Πλαισίου 2021 – 2027 της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Οι βασικοί πυλώνες για την υλοποίηση των πιο πάνω στη βάση βέλτιστων πρακτικών παραγωγικότητας αφορούν στην δημιουργία ενός συστήματος διοίκησης που να προωθεί την πράσινη ανάπτυξη, την ψηφιακή μετάβαση και την γαλάζια οικονομία, στη βάση του οποίου απαιτείται η αναμόρφωση και η αποτελεσματικότητα στην διοίκηση και την διεύθυνση λιμενικών εγκαταστάσεων, δραστηριοτήτων κ.ο.κ. Περαιτέρω, τονίζεται ο ρόλος και η σημασία της εκπαίδευσης, της έρευνας και της ανάπτυξης (R&D sectors), ο οποίος απαιτεί τον εντοπισμό βέλτιστων πρακτικών που ακολουθούνται με στόχο ένα πράσινο μέλλον αλλά και την εξεύρεση των πρακτικών εκείνων που ανταποκρίνονται σε ιδιάζοντα ζητήματα που αφορούν στην λιμενική κοινότητα του Τόπου μας.
Βασικός στόχος της Αρχής Λιμένων Κύπρου είναι να καταστεί πρωτοπόρος στις λιμενικές δραστηριότητες που αφορούν στην πράσινη μετάβαση, με την στήριξη, υποστήριξη και εφαρμογή ενός «οικοσυστήματος» υποστηρικτικού προς τους τομείς της πράσινης ανάπτυξης και της γαλάζιας οικονομίας. Έχοντας υπόψιν τους στόχους της Στρατηγικής «Κύπρος το Αυριο», που μεταξύ άλλων εδράζεται στην μετατροπή της Κύπρου ως του Αειφόρου Επιχειρηματικού και Εμπορικού Κέντρου της Ευρώπης, οφείλουμε να αναλάβουμε συγκεκριμένη δράση που αφορά, μεταξύ άλλων, την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος από την πετρελαϊκή ρύπανση, την χρήση ηλεκτρικών οχημάτων εντός λιμενικών περιοχών, την εγκατάσταση συστημάτων Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας σε λιμενικές περιοχές υπό την αιγίδα της ΑΛΚ, την ψηφιοποίηση για παρακολούθηση εφαρμογής των στόχων βιώσιμης, πράσινης ανάπτυξης και την δημιουργία αυτών που ονομάζουμε maritime accelators για την σύγχρονη εφαρμογή των πολιτικών μας.
Οι τομείς ενδιαφέροντος οριοθετούνται από την πράσινη κινητικότητα, την πράσινη τεχνολογία, την διαχείριση των λιμενικών χώρων, την εφοδιαστική αλυσίδα, την διαχείριση των αποβλήτων και την διαχείριση ρύπων. Θα πρέπει να γίνει απολύτως κατανοητή η αναγκαιότητα όπως αλλάξουμε την πλημμυρίδα της κλιματικής αλλαγής προς όφελος της βιώσιμης ανάπτυξης και της συνοχής της οικονομίας και της κοινωνίας. Το πράσινο μέλλον είναι γαλάζιο και βασίζεται, μεταξύ άλλων στην κυκλικότητα, την συνεργασία, την ανθεκτικότητα, τις ευκαιρίες και την αλληλοστήριξη.
Στα επόμενα 20 χρόνια θα δούμε την νέα παγκόσμια βιομηχανική επανάσταση μέσω της ανάπτυξης των λιμανιών και της ναυτιλίας που θα υποστηρίζουν δραστηριότητες μηδέν εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα. Επιπρόσθετα, η ανάπτυξη της κυκλικής οικονομίας θα αλλάξει την ίδια την φύση των λιμενικών δραστηριοτήτων και της διαχείρισης των αποβλήτων. Για αυτούς ακριβώς τους λόγους είμαστε δεκτικοί σε πρωτοπόρες προτάσεις που αφορούν τους πιο πάνω τομείς.
Ο Δρ. Αντώνης Στ. Στυλιανού είναι Λέκτορας Νομικής στο Πανεπιστήμιο Λευκωσίας, LL.B Law (Bristol), Ph.D in Law – International Law and Human Rights (Kent), Διευθυντής Μονάδας Νομικής Κλινικής Πανεπιστημίου Λευκωσίας
